Ne morate biti ni biolog, ekolog, hemičar da biste osjetili koliko, proteklih dana, vazduh u Banjaluci ima težak i opor miris. Uveče, kada je većina ljudi kod kuće i počne da se grije, zagađenost vazduha doslovno je vidljiva okom. Da nije umišljanje, govore zvanični podaci nadležnih službi, ali i aplikacije sa mobilnih telefona.
Po podacima Republičkog hidrometeorološkog zavoda RS, u ponedjeljak, 1. novembra, prekoračena je granična i tolerantna vrijednost za suspendovane čestice (PM10). Radi se o česticama koje predstavljaju miks dima, čađi i kiseline, uz teške metale poput olova, kadmijuma, nikla i arsena, a nastaju kao posljedica kombinovanog uticaja grijanja, saobraćaja i industrije. Isto je zabilježeno i danima ranije. Ostale vrijednosti zagađujućih materija ne prekoračuju ni granične ni tolerantne vrijednosti, navedeno je na sajtu ovog zavoda.
Dozvoljene vrijednosti
Oni koji bi željeli da znaju više o kvalitetu vazduha, a nisu stručni da tumače tabelu, na internetu mogu da pronađu opširne i zabrinjavajuće podatke.
Kako se navodi, dozvoljena vrijednost PM10 čestica u vazduhu iznosi 50 mikrograma po kubnom metru, što je maksimalna vrijednost koju Svjetska zdravstvena organizacija smatra bezbjednom za zdravlje. Po podacima s automatske mjerne stanice za kvalitet vazduha u Lazarevu, obajavljenim na sajtu HMZ RS, u ponedjeljak je prosječna dnevna vrijednost suspendovanih čestica iznosila nevjerovatnih 162. Kad udisanjem stigne u pluća, PM10 čestice deponuju se u najdubljim dijelovima tog organa, ugrožavajući djecu, trudnice, stare osobe i hronične bolesnike. Ove čestice zovu i „ubice iz vazduha“.
Pulmolog Krsto Jandrić ističe da brojne studije potvrđuju da zagađeni vazduh štetno utiče na ljudski organizam, prije svega na repiratorni sistem, odnosno pluća.
– Disajni putevi su, računajući pluća, zbog zagađenog vazduha podložna određenim bolestima, prije svega hroničnoj iritaciji, koja može biti podloga za bilo kakvo oboljenje pluća. S obzirom da su pluća jedan od vitalnih organa, dalje oboljenje pluća indirektno utiče na cijeli organizam i sistem – naglašava Jandrić za Srpskainfo.
Saobraćaj
Od materija kojima je vazduh kontaminiran zavisi stepen opasnosti oboljevanja respiratornih sistema i pluća.
– Ako je evidentno da vazduh nije dobar ili postoje zvanična upozorenja stručnjaka da je vazduh zagađen, apsolutno treba izbjegavati izlazak napolje – ističe Jandrić.
Oni koji mjere kvalitet vazduha u Banjaluci kažu da sa sezonom grijanja dolazi do prekoračenja graničnih vrijednosti za lebdećih čestica (PM), dok kod ostalih polutanata nisu izmjerena prekogranične vrijednosti. Od kada se u gradu počelo s grijanjem na novi energent, situacija je povoljnija.
– Osnovni uzrok zagađenja u Banjaluci je veliki broj individualnih ložišta i saobraćaj. Generalno je u zimskom periodu pogoršan kvalitet vazduha. I on se nije promijenio preko noći. Osjeća se sve veći pritisak, i to zbog povećanog broja automobila, kuća, zgrada – kaže za Srpskainfo Siniša Cukut, rukovodilac Odjeljenja za zaštitu životne sredine u Institutu za građevinarstvo „IG“ Banjaluka.
Automatski analizatori mjere sumpor dioksid, azotne okside, ugljenmonoksid i ozon, dok se mjerenje koncentracija lebdećih čestica radi na drugačiji način i u posebnim uslovima.
– Tako da trenutno ne znamo koja je koncentracija lebdećih čestica, znamo za ostale polutante i nijedan ne prelazi granične vrijednosti. Izvještaj o koncentraciji lebdećih čestica Gradu dostavljamo svakih sedam dana, i to su rezultati za prethodnu sedmicu. Ne možemo drugačije, zbog metode kojom radimo, a koja je propisana standardom – ističe on.
