Ustavni sud BiH na sjednici održanoj 20. oktobra odbio je kao neosnovanu apelacija narodnog poslanika, Nebojše Vukanovića, podnesenu protiv presude Okružnog suda u Trebinju od 20. juna 2019, koji ga je proglasio krivim za klevetu.
Vukanovića su tužili Eparhija zahumsko-hercegovačka i primorska, Manastir Tvrdoš (prvotužilac), Grigorije Durić, episkop Eparhije frankfurtske i sve Njemačke (drugotužilac) i Stevan Kovačević (trećetužilac) paroh Dubrovački.
Povod je tekst koga je Vukanović kao autor na svoj veb stranici – blogu, objavio 26. oktobra 2017. godine, pod naslovom „Otkud pravoslavni sveštenici na misi ubijenim ustašama”. U tom tekstu je, između ostalog, navedeno da su „sveštenici prvotužioca prisustvovali misi ubijenim ustašama na ostrvu Daksa kod Dubrovnika”, te da se trećetužitelj, kao dubrovački paroh i sveštenik prvotužitelja, „molio za pokoj duše ustašama“.
Dalje, sudovi su utvrdili da je Vukanović 28. oktobra 2017. godine na svom blogu objavio i drugi autorski tekst pod naslovom „Fotografije demantuju Grigorija“ u kojem je naveo da apelant „pokušava da zaštiti našu Crkvu od nedostojnog vladike Grigorija i sveštenika koji po nalogu Vatikana nastoje tiho da nas unijate i prevedu u katoličanstvo“.
Apelant je 5. novembra 2017. godine objavio na blogu i treći tekst pod naslovom „Kad zločinci postanu uglednici“ u kojem je napisao da je „sramno što nedostojni Grigorije pokušava da se sakrije iza pokojnog vladike Vladislava i služenje mise na ustaškom spomeniku opravdava dopisom iz 1990. Godine“, te da trećetužitelj „bestidno laže javnost tvrdeći da je služio pomen pravoslavnim Srbima…i nastavlja da laže i dodatno sramoti Crkvu i svešteničku odoru”.
Ovaj predmet se po sudovima vuče godinama. Prvo je Osnovni sud Trebinje 21. decembra 2018. odbio u cijelosti tužbeni zahtjev svih tužitelja kojim su tražili naknadu štete od Vukanovića zbog klevete.
Međutim, Okružni sud je osporenom Presudom od 20. juna 2019. uvažio žalbu tužitelja i preinačio prvostepenu presudu tako što je djelimično usvojio tužbeni zahtjev i utvrdio da je apelant iznio klevetu protiv tužitelja, pa je Vukanovića obavezao da se o njegovom trošku presuda objavi u dnevnom listu i na apelantovom blogu, da sporne tekstove ukloni sa svog bloga, te da drugotužitelju i trećetužitelju isplati na ime satisfakcije, zbog iznošenja klevete, po 2.500 KM sa kamatama i troškovima postupka.
Nakon pokušaja revizije presude na Vrhovnom sudu RS, cijeli slučaj je završio na Ustavnom sudu BiH.
Kako se može pročitati iz objavljene odluke Ustavnog suda BiH, Vukanović je naveo da mu je prekršeno pravo iz Ustava BiH i Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Naime, on je naglasio da je novinar i da ima vlastitu veb-stranicu na kojoj je objavio sporne tekstove.
Ustavni sud zapaža da su se sporni tekstovi ticali učešća drugotužioca i trećetužioca na zajedničkim molitvama žrtvama na ostrvu Daksa kod Dubrovnika.
– Ono što je nesporno utvrđeno u prvostepenom postupku, a što nisu osporavali ni drugotužilac ni trećetužilac, jeste da oni jesu učestvovali na zajedničkoj molitvi, da se takve zajedničke molitve održavaju svake godine počev od 1990. godine, te da je na ostrvu Daksa sahranjeno 50 Hrvata koji su bili dio ustaškog i četiri Srbina koji su bili dio četničkog pokreta u II svjetskom ratu, kako to i apelant i tužilac u svojim izjavama pred sudom navode. To su činjenice koje su nesumnjivo istinite i čiju istinitost niko nije osporio. Međutim, Ustavni sud smatra da je apelant na osnovu ovih tačnih činjenica iznio pretpostavku koju ne može dokazati, a to je da je trećetužilac molio za “strijeljane ustaše”, što je iskrivljavanje inače tačne činjenice da je trećetužilac učestvovao u zajedničkoj molitvi. Stoga će tu i ostale sporne izjave Ustavni sud razmatrati kao apelantovo mišljenje o učešću u zajedničkoj molitvi, dakle, kao vrijednosni sud – navodi Ustavni sud BiH.
Takođe, Ustavni sud BiH zapaža da je Vukanović u odgovoru na žalbu protiv prvostepene presude naveo da je „jedan od poznatijih i čitanijih novinara – kolumnista u Hercegovini”, kao i da njegovo “pisanje i stavovi izazivaju dosta polemika u društvu”, dok je na svojoj veb-stranici-blogu objavio da o uticaju njegovog bloga i Jutjub kanala “govori i podatak o preko 1.200.000 pregleda i posjeta mjesečno, ili u prosjeku 40.000 dnevno“.
– U protekle dvije godine, od ulaska u Narodnu skupštinu Republike Srpske, Jutjub kanal Nebojše Vukanovića imao je više od 20 miliona pregleda, a broj pratilaca je povećan osam puta, sa oko 3.000 na skoro 26.000, dok putem Fejsbuk platforme njegov blog prati 90.000 pratilaca (ovo su podaci koje je apelant objavio u septembru 2020. godine na svom blogu (dostupno na: http://nebojsavukanovic.info/prvih-90-000-pratilaca/). Iz ovoga Ustavni sud zaključuje da je mogućnost da apelantove izjave i tekstovi dopru do velikog broja čitalaca nesumnjivo velika i da, stoga, mogu imati uticati na vrlo široku publiku. To, dalje, znači da apelant ima i pravo koje štiti Evropska konvencija u članu 10, ali ima i dužnosti koje taj član postavlja – navodi sud u meritumu odluke.
