Vlada Republike Srpske nije preduzimala sistemske mjere za uspješno upravljanje javnim nabavkama, a nijedna od pet preporuka iz revizije učinka na temu “Upravljanje javnim nabavkama u Republici Srpskoj” iz 2017. godine nije u potpunosti sprovedena.
Ovo se u suštini navodi u izvještaju o naknadnom pregledu sprovođenja preporuka iz izvještaja revizije učinka “Upravljanje javnim nabavkama u Republici Srpskoj”, iz kojeg se može zaključiti da su vlasti u Republici Srpskoj od pet preporuka tri djelimično sprovele, a dvije nisu uopšte.
Inače, revizija učinka iz 2017. godine utvrdila je da se iz budžeta Vlade RS i javnih ustanova godišnje na javne nabavke potroši oko 400 miliona KM plus investicije koje se finansiraju od međunarodnih kreditora i organizacija. Od 2014. do 2016. godine na javne nabavke iz budžeta institucija Republike Srpske potrošeno je više od 821 milion KM, a kako su naveli revizori, dostupni podaci tada su pokazali značajne nedostatke i odsustvo adekvatnog pristupa Vlade Republike Srpske i ugovornih organa kada je riječ o javnim nabavkama.
Kako bi se otklonili nedostaci, revizori su tada dali pet preporuka, između ostalog da se Vlada Republike Srpske i ugovorni organi ojačaju kadrovski za javne nabavke, zatim da se uspostave mehanizmi za prikupljanje, praćenje i kontrolu mjera i aktivnosti i na kraju ocijene ostvareni rezultati. Takođe, preporuka je bila i da se definišu mjere kako bi se na pravi način analizirali trenutno stanje i problemi u procesima javnih nabavi, međutim ni ta mjera nije sprovedena.
“Prisutne su česte izmjene i dopune plana javnih nabavki na godišnjem nivou, a njegova realizacija u ugovornim organima se u rijetkim slučajevima prati”, istakli su revizori.
U izvještaju o sprovođenju preporuka ističe se i da Vlada Republike Srpske nije uspostavila odgovarajuće mehanizme prikupljanja podataka i inforamcija u oblasti javnih nabavki, što je uticalo na mogućnost vršenja analiza koje bi poslužile kao kvalitetna informaciona osnova za donošenje upravljačkih odluka u oblasti javnih nabavi.
“U uslovima nedostatka potrebnih podataka i informacija, te odsustva jasnih opredjeljenja i ciljeva nije bilo moguće pratiti postignute rezultate i efekte”, istakli su revizori.
Rajko Kecman, član Predsjedništva Udruženja građana “Tender”, kaže da je Bosna i Hercegovina jedna zemlja gdje ugovorni organi nisu u obavezi da objavljuju plan javnih nabavki i redovno dostavljaju izvještaje te da su postupci toliko netransparentni da smo po mnogim pokazateljima najgori u Evropi kada je riječ o javnim nabavkama.
“Nije problem Vlada Republike Srpske, problem su ministarstva i druge institucije, ali najveći problem su političke elite koje su stavile šapu na te postupke i ne dozvoljavaju bilo kakve promjene. Revizori izađu sa preporukama, to se negdje zagubi i sve ostane na istom kao i što je bilo”, rekao je Kecman.
