Javno preduzeće “Šume Republike Srpske”, i pored gotovo 5.000 radnika, vlastitim kapacitetima siječe tek 21 odsto ukupne proizvodnje, i u ovom trenutku taoci su izvođača radova u šumarstvu, koji su u prvih devet mjeseci naplatili gotovo 40 miliona KM.
“U prvih devet mjeseci ove godine sječa je izvršena u količini od 1.400.038 metara kubnih drvnih sortimenata. Od ukupne proizvodnje vlastita sječa iznosi 21 odsto, dok je 79 izvršeno od strane izvođača radova. Izvođačima radova za navedeni period isplaćeno je ukupno 39.422.644,27 KM, s tim da su u navedeni iznos uračunate i usluge izvoza šumskih drvnih sortimenata i uključuju i usluge popravke i izgradnje šumske putne infrastrukture”, rekli su za “Nezavisne” u JP “Šume Republike Srpske”.
Mnogi drvoprerađivači ističu da su upravo izvođači radova u šumarstvu jedan od najvećih problema, jer u ovom trenutku oni vode glavnu riječ i politiku šumarstva u Republici Srpskoj, i to iz razloga što kompletan sistem zavisi od oko 150 izvođača usluga radova u šumarstvu.
“‘Šume’ imaju veliku izloženost prema izvođačima radova i one zavise od izvođača nekih 75 odsto izvršenja plana. Sve to što rade sa kooperantima u određenom periodu može doći do poremaćaja, do toga da se proces iskomplikuje. Najveći problem je u tome što to nisu samo izvođači radova, jer 95 odsto njih se bavi i izvođenjem radova i ima neki kapacitet za preradu”, rekao je za “Nezavisne” Lazo Šinik, sekretar Udruženja šumarstva i drvoprerade u Privrednoj komori Republike Srpske.
Upravo to što izvođači radova imaju i prerađivačke kapacitete predstavlja najveći problem jer, kako tvrde izvori “Nezavisnih”, JP “Šume Republike Srpske” ucjenjuju sirovinom, odnosno neće da izvode radove dok im se ne da sirovima i količina koja je ugovorena. S druge strane, ozbiljniji drvoprerađivači koji prave finalni, a ne poluproizvod, imaju problema da dobiju sirovinu i po pravilu nikada im se ne isporuče količine koje su ugovorili.
“Izvođačima radova se plaća u robi i to je najveći problem. Oni sijeku šumu za sebe i to što sijeku naplaćuju od preduzeća i to je začarani krug”, ispričao je izvor “Nezavisnih” blizak drvoprerađivačima.
Ipak u JP “Šume Republike Srpske” demantuju ove navode i ističu da se izvođačima radova ne plaća kroz robu, odnosno ne plaćaju šumskim drvnim sortimentima.
“Sa izvođačima radova koji su kupci zaključuju se godišnji ugovori o isporuci šumskih drvnih sortimenata shodno uslovima o prodaji”, rekli su nam u JP “Šume Republike Srpske”.
I Šinik naglašava da je možda i jedino rješenje da se izvođenjem radova bave samo oni subjekti koji imaju samo tu djelatnost jer sve drugo, bilo da se radi da taj izvođač radova cijepa drva, vrši preradu u pilanama itd., može biti smetnja.
“Oni su u fazi gdje imaju uvid i znaju šta se radi i koliko se izvlači i lako mogu da se snabdiju sirovinom. Dobar pristup je da se razgraniči i da izvođači radova budu samo izvođači radova i u nekom trenutku JP ‘Šume Republike Srpske’ će morati povećati učešće svojih aktivnosti”, rekao je Šinik.
Da je motiv izvođača radova u šumarstvu uglavnom da lakše dođu do sirovine, možda najbolje govori podatak da prilikom tendera i javnih poziva za izvođenje radova u šumarstvu značajno obaraju cijene i pristaju da rade pod uslovima u kojima nema šanse za zaradu.
“Oni dođu, dogovore dinamiku, preuzmu poslove i onda to ne izvršavaju, pod izgovorom da su niske cijene, a onda kada dođu tenderi i javni pozivi, javljaju se sa ponudama i obaraju cijenu 30 odsto da bi dobili posao”, naglasio je Šinik, dodajući da izvođači radova čak imaju i subvenciju od države od 4,73 KM po metru kubnom.
