Bilo da kampuje pred ukrajinskom granicom ili se kreće u velikim kolonama po vlastitoj teritoriji, ruska vojska je prisilila svijet da pažljivo sluša Vladimira Putina koji želi da redefiniše bezbjednost u Evropi.
Ruski predsjednik uvrstio je jačanje vojske među prioritete svoje dvadeset godina duge vladavine.
Nakon propasti Sovjetskog Saveza zastarjele i zanemarene vojne snage sistemski su opremane novi borbenim avionima, tenkovima i raketama, otvarane su nove baze na Arktiku i obnovljene patrole strateških bombardera u stilu Hladnog rata.
Modernizovane ruske oružane snage danas su ključni alat Putinove vanjske politike, ocjenjuju stručnjaci.
Putin ima velike planove, kaže Dmitrij Trenin, direktor centra “Carnegie Moscow”.
“Ukrajinska kriza pokazala je, prvi put od završetka Hladnog rata, da je Rusija spremna i vojnom silom spriječiti dalje širenje zapadnog saveza na prostor koji je bio u sferi nekadašnjeg Sovjetskog Saveza”, kaže Trenin.
“Gotovo je s geopolitičkim povlačenjem koje je Rusija počela prije tri decenije”, dodaje.
Mjesecima je Rusija premještala vojsku prema granici s prozapadno orijentisanom Ukrajinom na šta su zapadne prijestonice sve glasnije upozoravale da je ruski napad neminovan, da se može dogoditi svaki dan, a od prošle sedmice počele su povlačiti svoje osoblje iz Ukrajine.
Predvodile su Sjedinjene Države koje su pozvale svoje građane da napuste Ukrajinu i ambasadu iz Kijeva preselile u zapadniji grad Lavov navodeći kao razlog “dramatično ubrzanje” gomilanja ruskih vojnika.
U utorak je Rusija objavila da se njeni vojnici vraćaju u baze nakon završenih, ranije planiranih vojnih vježbi, a Zapad tvrdi da se to na terenu ne vidi.
Putinove pobjede
Mjesecima su društvene mreže zatrpavane snimcima ruskih tenkova parkiranih u snijegu uz granicu s Ukrajinom ili vozovima natovarenima raketnim bacačima i drugom opremom.
Rusija na pragu Evropske unije pokazuje mišiće održavajući u Bjelorusiji s njenom vojskom vojne vježbe koristeći se sofisticiranim sostemima zemlja-vazduha S-400 i sistemima protivvazdušne odbrane Pancir.
Rusija je prošli mjesec najavila i niz pomorskih vojnih vježbi u Atlantskom okeanu, na Arktiku, Pacifiku, Sredozemlju i drugdje.
S oko milionom aktivnih pripadnika oružanih snaga i najmodernijim oružjem, ruska vojska jedna je od najvećih i najsnažnijih na svijetu.
Moskva ima drugi najveći arsenal nuklearnog oružja na svijetu i velike zalihe balističkih projektila.
Putin je znatno ulagao u razvoj “nevidljivog” oružja koje može nadmudriti postojeće sisteme, a to uključuje interkontinentalne rakete Sarmat te krstareće rakete Burevestnik.
Zadnjih godina željezni čovjek iz Krmelja nizao je uspjehe na bojnom i spoljnopolitičkom polju – pobjedama je jačao svoju popularnost u domovini uprkos privrednim teškoćama.
U januaru je Rusija brzo poslala vojsku u srednjoazijsku državu Kazahstan u pomoć prijateljskom režimu te izvela operaciju koju je nazala mirovnom usred masovnih protesta u kojima je bilo i mrtvih.
Godine 2015. Rusija se uključila u sirijski rat vazdušnom operacijom i preokrenula dotadašnji ratni tok u korist predsjednika Bašara al-Asada kojeg je Zapad već gotovo otpisao.
Intervencijom je Moskva omogućila Asadu da vrati pod nadzor dijelove Sirije koje su mu oteli islamisti ili frakcije povezane sa zapadnim silama. Sirija je Rusiji poslužila kao dobar vojni poligon.
Godinu dana prije, 2014, ruske specijalne snage izvele su pripajanje ukrajinskog poluoostrva Krima u vojnoj operaciji bez prolijevanja krvi.
Nešto ranije, 2008. godine, petodnevnim ratom ruske snage porazile su gruzijsku vojsku.
Oružje – uticajan alat
“Vojska je sjajan alat za širenje uticaja”, kaže Vasilij Kašin, vojni analitičar u Visokoj moskovskoj školi ekonomije.
“S vojne tačke gledišta, svako koncentrisanje vojnika zahtijeva odgovor”, dodaje Kašin.
Analitičari ipak ističu da osim pokazivanja sile Kremlj nema mnogo snažnih poluga za širenje uticaja na međunarodnoj sceni.
Zapad optužuje Moskvu da se koristi svojim velikim energetskim resursima kao geopolitičkim oružjem, ali posmatrači kažu da Rusija sebi ne može priuštiti luksuz da se odrekne čvrste valute koju uprihodi prodajom svojih energenata jer je to pogon za njenu privredu.
Iz podataka kojima raspolaže agencija AFP razvidno je da je u 2021. godini Ukrajina potrošila 4,3 milijarde dolara, Rusija 62,2 milijarde, a SAD čak 754 milijarde dolara na odbranu.
U postotku je to za Ukrajinu 2,36 posto, odnosno 2,78 za Rusiju te za SAD 3,29 BDP-a.
Modernizacija ruske vojske sprovodila se na uštrb diversifikacije privrede i velikih infrastrukturnih i socijalnih projekata.
Koliko god zadivljujuća bila, ruska vojska ne može se mjeriti s američkom ratnom mašinom i zato, ako izbije sukob, pobjednika neće biti.
“Hipotetički, ruska vojska bila bi sposobna neko vrijeme da se odupire snagama NATO-a u Evropi, ali uopšteno, vojna superiornost Sjedinjenih Država nad Rusijom vrlo je velika”, kaže Kašin.
“Svaki direktni vojni sraz s NATO-om u Evropi vodiće nekontrolisanoj eskalaciji i prelijevanju u nuklearni rat”, upozorava.
