Vlada Republike Srpske je krajem prošle sedmice, putem interventnih nabavki, dodijelila jednokratno 530 tona brašna za socijalno ugrožene građane, od čega je 500 tona direktno podijeljeno građanima, a 30 tona javnim kuhinjama.
Pored toga, podijeljeno je još 1.500 paketa pomoći socijalno ugroženim porodicama.
Ali, svako ko iole prati situaciju na terenu jasno može da kaže da to ne može biti dovoljno, posebno kada se zna da su poskupljenja osnovnih životnih namirnica iz dana u dan sve veća, a da je još veći broj građana koji bez pružene ruke drugih ne mogu sebi da priušte ni parče hljeba.
Tome u prilog govori podatak da stalnu novčanu pomoć na mjesečnom nivou u Republici Srpskoj prima oko 6.000 građana, a ovo pravo, prema Zakonu o socijalnoj zaštiti, ostvaruju osobe koje nemaju nikakvih drugih primanja.
Takođe, želimo napomenuti da se, pored ovog prava, građanin u Srpskoj smatra socijalno ugroženim i ima pravo na socijalnu zaštitu i u vidu dodatka za pomoć i njegu drugog lica, lične invalidnine, podrške u izjednačavanju mogućnosti djece i omladine sa smetnjama u razvoju, pomoć u vidu smještaja u ustanovu i zbrinjavanja u hraniteljsku porodicu, pomoć i njegu u kući, dnevno zbrinjavanje, jednokratnu novčanu pomoć i savjetovanje.
Kada bismo pomenuli sve građane u Srpskoj koji koriste bar jednu od ovih vrsta pomoći, brojke bi sigurno premašile nekoliko desetina hiljada, ali ovog puta bavićemo se isključivo dvjema kategorijama: stalnom novčanom pomoći i jednokratnom pomoći.
Naime, stalnu novčanu pomoć u Srpskoj prima oko 6.000 građana, a podatke o tome “Nezavisne novine” dobile su iz 59 od 64 lokalne zajednice u Srpskoj, sa kojima smo ovim povodom kontaktirali.
Prije nego što se upustimo u brojke, u kratkim crtama ćemo podsjetiti da pravo na stalnu novčanu pomoć može steći korisnik ili porodica koji su nesposobni za rad, koji nemaju vlastitih prihoda ili čiji su ukupni prihodi za izdržavanje ispod nivoa novčane pomoći utvrđene zakonom, koji nemaju višak stambenog prostora, drugu imovinu i koji nemaju obveznike izdržavanja.
U najvećem gradu Srpske, Banjaluci, takvih korisnika je oko 800, potvrdila je Irena Joldžić, direktorica Centra za socijalni rad. Od ostalih lokalnih zajednica u Srpskoj, a koje su definisane kao gradovi: Istočno Sarajevo (šest opština) oko 700, Bijeljina 319 porodica, Prijedor 357, Zvornik 154, Laktaši 147, Prnjavor 102, Gradiška 90, Doboj 69 korisnika, Trebinje 25, a slično je i u Derventi.
Prema podacima koje su Nezavisne dobile, situacija, nažalost, nije dobra u većem dijelu Srpske.
Na primjer, samo u Bratuncu 572 građana su korisnici nekog oblika socijalne pomoći, u Berkovićima je taj broj oko 100, od čega je bez ikakvih primanja njih 44, a kako nam je rekao načelnik Nenad Abramović, to su osobe starije od 65 godina. Upravo su starije osobe najčešći korisnici stalne novčane pomoći u Srpskoj.
U Bileći je 25 korisnika koji nemaju nikakva primanja i koji ne bi preživjeli bez stalne pomoći, u Čajniču ih je 16, Čelincu 36, Kneževu 52, Loparama 22, Kotor Varošu 59, Ljubinju 12, Kozarskoj Dubici 52, Mrkonjić Gradu 42, Modriči 84, Milićima oko 40, Petrovu 16, Stanarima 27, Rudom 98, Srpcu 110, a u Tesliću čak više stotina.
Ognjen Milinković, načelnik opštine Gacko, rekao je da je u 2023. godini šest porodica iz ove lokalne zajednice uradilo potpunu anamnezu svoje socijalne karte, a u susjednim opštinama, odnosno Nevesinju i Foči, broj ovih korisnika je bio 49, odnosno 63. Podatke su nam dostavili i iz Novog Grada, odakle je rečeno da stalnu novčanu pomoć prima 37 porodica, kao i Pelagićeva 44, Ribnika 41, Broda 79, Kostajnice 10, Srebrenice 50, Šamca 25, Ugljevika 50, Višegrada 60, a daleko najveći broj korisnika, od uslovno rečeno manjih opština, ima Sokolac, 300.
Najmanje korisnika ove pomoći je u Petrovcu, troje, a manje od deset imaju i Istočni Mostar, Vukosavlje, Han Pijesak, Jezero, Kalinovik, Krupa na Uni i Novo Goražde.
Kada je u pitanju pravo na jednokratnu novačnu pomoć kao oblik socijale, u 2023. godini zahtjeve je podnijelo više od 10.000 korisnika (pojedinci ili porodice) širom Republike Srpske, a većini je ta pomoć i odobrena od strane lokalnih zajednica.
Podsjećamo, pravo na jednokratnu novčanu pomoć, kao oblik socijalne zaštite, obezbjeđuje se pojedincu, članovima porodice ili porodici, a koji se trenutno nađu u stanju socijalne potrebe.
Sve navedeno u prethodnim redovima lokalne zajednice će dostaviti Zavodu za statistiku RS, koji će ih objaviti zbirno sa svim ostalim pravima koja se tiču korisnika socijalne zaštite. Isto tako, sve ovo trebalo bi da se nađe u socijalnoj karti, koju Republika Srpska nema, a koja je, ako je vjerovati nadležnima, u izradi.
Ali, dokle se stiglo sa ovim poslom, ne zna ni Denis Šulić, ministar trgovine i turizma RS, koji je nedavno medijima samo kazao da je u Vladi razgovarano o tom pitanju.
Upravo je Šulić, krajem prošle godine, tokom kampanje “Društveno odgovorni”, kazao da će socijalna karta pomoći Srpskoj da zna ko su najugroženiji građani, kako bi im se pomoglo.
Ali, u ovom trenutku jedino što Srpska ima su nova poskupljenja, a “socijalnog” dokumenta nema, jer je nestao od kancelarije do kancelarije ili, bolje rečeno, u vladinom “bermudskom trouglu”: Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite – Ministarstvo na naučnotehnološki razvoj i visoko obrazovanje – Agencija za informaciono-komunikacione tehnologije (IKT).
