Da nije bilo ratova i izraženih migracija, Bosna i Hercegovina bi danas imala oko 4,7 miliona stanovnika, odnosno 57 odsto više nego što danas realno ima – nešto više od tri miliona.
Na ovo ukazuju demografi, koji naglašavaju da je iseljavanje sa prostora BiH istorijska konstanta.
– Ukupni migracioni bilans u posljednjih 30 godina „odnio“ je iz BIH skoro 1,3 miliona ljudi. Malo je zemalja koje su imale tako značajne demografske gubitke stanovništva kao posljedicu ratova i migracionog i prirodnog kretanja stanovništva – kaže za Srpskainfo profesor demografije Stevo Pašalić.
Prema njegovim riječima, do potpunog izražaja su došli i dugoročni, odnosno odgođeni efekti iseljavanja.
– Iseljavanjem najvažnijih starosnih grupa došlo je do sužavanja fertilnih grupa, te posljedično do smanjenja rađanja i povećanja stope smrtnosti. Na biološku, odnosno prirodnu depopulaciju djelovalo je više faktora, a na prvom mjestu iseljavanje. Nakon druge polovine 20. vijeka zabilježen je najveći porast stanovništva BiH, u periodu 1948.-1991, za 72 odsto. Nakon toga, 21. vijek obilježava depopulacija, što je rezultiralo smanjenjem stanovništva za 30 odsto u odnosu na posljednju dekadu 20. vijeka – objašnjava Pašalić.
Podsjeća na podatke popisa stanovništva iz 2013. godine, koji su pokazali smanjenje udjela svih fertilnih kohorti, osim one najstarije, 45-49 godina.
– Međutim, ova grupa ionako ima minoran doprinos ukupnom natalitetu. Umanjenje broja žena u dobi od 15 do 34 godine u odnosu na 1991. godinu iznosi 222.804. Ustanovljena generacijska depopulacija i starenje fertilnog kontingenta, uz prevladavajući reproduktivni obrazac – oko 1,3 djece prosječno po ženi s tendencijom odgađanja rađanja, ne pruža osnovu za optimističnu prognozu u pogledu eventualnog povećanja izrazito niske stope nataliteta – upozorava profesor Pašalić.
