Ukupna dugovanja javnih zdravstvenih ustanova, po posljednjim podacima, iznose oko milijardu konvertibilnih maraka, a među najvećim obavezama su porezi i doprinosi.
Samo je bolnički sektor Republike Srpske, odnosno Univerzitetsko klinički centar i devet opštih bolnica, na kraju novembra prošle godine dugovao Poreskoj upravi oko 272,9 miliona konvertibilnih maraka.
Upravo su bolnice na tabeli najvećih dužnika u samom vrhu, odnosno one su najveći poreski dužnici. Među najvećim poreskim dužnicima na dug bolnica se odnosi više od 28 odsto.
Bitno je napomenuti da su poreske obaveze iz ranijeg perioda i da trenutno bolnice isplaćuju plate u bruto iznosu.
Poreska uprava RS najviše potražuje od Univerzitetskog kliničkog centra Banjaluka i to 94,8 miliona maraka, zaključno sa novembrom prošle godine.
– Od marta 2017. godine i dolaska prof. dr Vlade Đajića na mjesto generalnog direktora, UKC Republike Srpske redovno izmiruje svoje obaveze prema Poreskoj upravi Republike Srpske, kao i prema dobavljačima, te redovno isplaćuje plate sa doprinosima – kažu u UKC RS za Srpskainfo.
Dug od 94,8 miliona KM, kako kažu, odnosi se na nastale neizmirene poreske obaveze iz ranijeg perioda zaključno sa februarom 2017. godine, a obuhvata doprinose, poreze na lična primanja i ostale naknade.
U bolnici “Sveti Vračevi” Bijeljina za Srpskainfo potvrđuju da je, zaključno sa novembrom prošle godine, njihov dug prema Poreskoj upravi iznosio oko 17,1 milion KM.
– Ovaj dug se odnosi na period od 2013. do 2019. godine i obuhvata dug po osnovu poreza i doprinosa za lični dohodak, dug po osnovu reprograma, te kamate i troškove prinudne naplate.
Bijeljinska bolnica je u 2020. i 2021. godini uspela da isplati sva tekuća dugovanja prema Poreskoj upravi i prvi put da pozitivno posluje nakon perioda od 10 godina – kažu u ovoj bolnici za Srpskainfo.
U opštoj bolnici u Gradiški za Srpskainfo potvrdili su da na kraju 11. meseca prošle godine imaju dug od 16,5 miliona KM prema Poreskoj upravi RS.
Slobodanka Petković, finansijski direktor u ovoj bolnici, kaže da se dug odnosi na prvih osam meseci 2013, pa na period od aprila 2014. do kraja te godine, zatim juni, avgust i decembar 2015. godine, na sve mesece 2016. godine izuzev marta, dva poslednja meseca u 2017. godini, te na celu 2018. i 2019. godinu.
– Dug je nastao po osnovu neplaćenih poreza i doprinosa na plate radnika za navedene periode, a zbog nedostatka sredstava za isplatu bruto plate – kaže Petkovićeva.
Njihove kolege iz zvorničke bolnice duguju 3,08 miliona KM po osnovu neplaćenih poreza i doprinosa.
Za Srpskainfo kažu da se dug odnosi na reprogramirane obaveze po osnovu poreza i doprinosa za 6, 7. i 8. mesec 2013. godine, zatim na obaveze za neuplaćene poreze i doprinose za 9,10,11. i 12. mesec 2016. godine. Imaju obaveze za 9,10,11, i 12. mjesec 2019. godine, te na kamate koje je Poreska uprava obračunala po osnovu neuplaćenog poreza i doprinosa.
– Obaveze po osnovu poreza i doprinosa iz 2016. i 2019. godine su nastale zbog tadašnjeg modela – načina plaćanja pruženih zdravstvenih usluga od strane Fonda, što je imalo za posljedicu i manje doznake novčanih sredstava od Fonda zdravstvenog osiguranja RS prema svim bolnicama u Republici Srpskoj, pa i JZU Bolnici Zvornik. Zato nismo u tom trenutku imali dovoljno novca da uplatimo poreze i doprinose – navode u zvorničkoj bolnici.
Uredbom Vlade Republike Srpske i promjenom modela plaćanja od strane Fonda zdravstvenog osiguranja Republike Srpske za pružene zdravstvene usluge, od januara 2020. godine stekli su se, kako tvrde, uslovi za redovnu uplatu poreza i doprinosa.
– Od 1. januara 2020. do danas, po osnovu isplaćenih plata i zarada radnicima, JZU Bolnica Zvornik nema duga po osnovu poreza i doprinosa. Napominjemo i to da naša ustanova ima najmanji dug po osnovu neuplaćenih poreza i doprinosa prema Poreskoj Upravi Republike Srpske u odnosu na druge bolnice u Republici Srpskoj – kažu u zvorničkoj bolnici.
Pitanje dugovanja javnih zdravstvenih ustanova tretira i Program ekonomskih reformi za 2022-2024. godinu.
– Strateško opredjeljenje Vlade Republike Srpske je da u narednom periodu obezbijedi izmirenje dospjelih neizmirenih obaveza javnih zdravstvenih ustanova i Fonda zdravstvenog osiguranja iz prethodnog perioda, te uvede JZU u trezorski sistem poslovanja – navodi se u Programu.
Da bi strateško opredjeljenje Vlade u vezi sa javnim zdravstvenim ustanovama bilo realizovano, potrebno je da se ispune dva preduslova. Kako kažu u Vladi RS, potrebno je prvo definisati model za izmirenje dospjelih neizmirenih obaveza javnih zdravstvenih ustanova i Fonda zdravstvenog osiguranja.
Zatim, obezbijediti novac potreban za izmirenje ovih obaveza. Nije poznato dokle se stiglo sa definisanjem modela izmiranje izuzetno velikih obaveza.
Premijer RS Radovan Višković potvrdio je da je predviđeno da u narednom periodu javne zdravstvene ustanove i Fond zdravstvenog osiguranja budu uvedeni u trezorski sistem poslovanja.
– Prije toga je potrebno definisati i sprovesti mjere koje će zaustaviti dalji rast obaveza u svakoj zdravstvenoj ustanovi pojedinačno, te definisati i model za izmirenje neizmirenih obaveza svake zdravstvene ustanove pojedinačno, kako se problem neizmirenih obaveza ne bi prenio na budžete opština i gradova ili budžet Republike – objasnio je Višković.
