Banke iz iste grupacije koje posluju u Bosni i Hercegovini za klijente u Republici Srpskoj i Federaciji BiH imaju različite uslove, iako je tržište jedinstveno, s tim da su uslovi poprilično povoljniji u Federaciji BiH nego u Republici Srpskoj.
Recimo, NLB banka koja ima poslovnice i u Republici Srpskoj i u Federaciji BiH kod stambenih kredita daje znatno povoljnije uslove stanovnicima Federacije BiH nego Republike Srpske, a slično je i u ostalim evropskim grupacijama banaka koje posluju u Bosni i Hercegovini.
“Stanovnici Federacije BiH imaju nižu kamatu za stambene kredite i do 0,5 posto, s tim što oni mogu dobiti fiksnu kamatu, a stanovnicima u Republici Srpskoj se to ne dozvoljava, iako se radi o istoj banci, recimo. Slično je i kod kreditiranja privrede gdje privrednici u FBiH mogu dobiti povoljnije uslove za kreditiranje nego privrednici u Republici Srpskoj, a ista je banka u pitanju”, ispričao je jedan od sagovornika “Nezavisnih novina” ne želeći da mu navodimo ime.
U pojedinim bankama su nam potvrdili da je to tako, pravdajući sve tržištem, odnosno konkurencijom koja je u Federaciji Bosne i Hercegovine daleko veća nego u Republici Srpskoj.
“Pripadnost istoj grupaciji bankama omogućava zajednički rad na promociji strateških opredjeljenja grupacije, promociji brenda i zajedničku podršku i investicije u lokalne projekte. Poslovne odluke i uslove poslovanja svaka članica grupacije prilagođava tržištu na kome posluje. NLB banka a.d. Banjaluka i NLB banka d.d. Sarajevo su članice NLB grupe, ali u Bosni i Hercegovini posluju kao dva odvojena poslovna subjekta pod okriljem dva različita regulatora, Agencije za bankarstvo Republike Srpske i Agencije za bankarstvo Federacije BiH. Na području Republike Srpske, prema podacima Agencije za bankarstvo Republike Srpske, na dan 30.9.2022. godine banke su poslovale posredstvom 160 poslovnica, dok su u Federaciji BiH na dan 31.12.2022. godine banke poslovale posredstvom 407 poslovnica, što je jasan pokazatelj da tržišni uslovi nisu isti u ova dva entiteta. Slijedom toga, ni uslovi kreditiranja ni cijene usluga nisu jednaki. One banke koje posluju na oba tržišta (u oba entiteta) takođe imaju različite uslove kreditiranja fizičkih i pravnih lica po entitetima”, rekla je za “Nezavisne novine” Sanja Malić, stručna saradnica za marketing NLB banke Banjaluka.
Ono što je zanimljivo jeste da građani i privrednici iz Republike Srpske mogu kredite tražiti i u Federaciji BiH, što nije rijetka situacija s obzirom na to da ima veliki broj slučajeva da se stambeni krediti, recimo, u Istočnom Sarajevu finansiraju preko banaka sa sjedištem u Sarajevu.
“Subjekt iz bilo kojeg dijela BiH može biti klijent bilo koje banke. Procjena svake banke je na koji način i po kojoj cijeni može plasirati svoje proizvode nevezano za administrativni teritorij. Na klijentu je odluka raditi sa najpovoljnijom bankom. Nema nikakvog, osim tržišnog, razloga za različite cijene banaka”, rekao je za “Nezavisne novine” Berislav Kutle, direktor Udruženja banaka BiH.
Za razliku od bankara koji tvrde da postoje razlozi zbog kojih je različita cijena novca u entitetima, poslovna zajednica kaže da to nije u redu te da je evidentno da banke u posljednje vrijeme smanjuju kreditiranje privrede, što predstavlja poseban problem.
“Nejasno nam je zašto isti novac u istoj državi ima različitu cijenu. Vjerovatno postoji neki problem, ali ne znamo koji. Vlada Republike Srpske treba da obezbijedi novac za domaću banku koja će kreditirati privredu i to je najbolje rješenje jer evidentno je da se banke okreću sve više kreditiranju stanovništva. Možda je jedan od razloga i to što se Vlada Republike Srpske sve više zadužuje na domaćem tržištu i na neki način postaje konkurencija i privredi koja sve teže dolazi do novca”, rekao je za “Nezavisne novine” Saša Trivić, predsjednik Unije udruženja poslodavaca Republike Srpske.
