Prilikom predstavljanja događaja koji se odnose na nastanak Republike Srpske i Odbrambeno-otadžbinski rat ličnosti poput Ratka Mladića i Radovana Karadžića, koje su obavljale značajne dužnosti, ne mogu biti izostavljene iz đačkih lekcija.
Poručili su to iz Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske reagujući na napade iz FBiH koji su uslijedili nakon uvedenih izmjena nastavnog plana za istoriju osmog i devetog razreda osnovnih škola u Srpskoj, a koje se odnose na detaljnije izučavanje perioda Odbrambeno-otadžbinskog rata.
SDA je, uprkos tome što je obrazovanje u nadležnosti entiteta, najavila da će podnijeti apelaciju Ustavnom sudu BiH na novi nastavni plan u školama u Srpskoj ukoliko, kako je navela ta stranka, „OHR ne stavi van snage akte Ministarstva prosvjete”.
U Ministarstvu prosvjete su pojasnili da je Zakonom o osnovnom vaspitanju i obrazovanju propisano da resorni ministar na prijedlog Republičkog pedagoškog zavoda donosi Pravilnik o nastavnom planu i programu za osnovno vaspitanje i obrazovanje, na osnovu kog se ostvaruje vaspitno-obrazovni proces u Srpskoj.
Naveli su i da Republički pedagoški zavod redovno prati realizaciju nastave u osnovnim i srednjim školama, primjenu nastavnih programa, interesovanja i postignuća učenika, te da na bazi rezultata analize vrši eventualne izmjene.
Dodaju da su brojne promjene čija je primjena predložena za školsku 2024/2025. godinu i manifestuju se velikim brojem novih nastavnih programa za osnovnu, ali i srednje stručne škole.
– Svaka predložena promjena ima svoju naučnu utemeljenost i potkrijepljena je stručnim mišljenjem članova stručnih timova za izradu nastavnih programa, a usmjerena ka podizanju kvaliteta nastavnog procesa – istakli su iz ministarstva.
Naveli su da je prije donošenja novog pravilnika tekst prijedloga tog dokumenta bio dostupan na zvaničnoj internet stranici radi uvida javnosti i dostavljanja eventualnih sugestija, prijedloga i primjedaba, sa rokom od 15 dana.
– Data je samo jedna primjedba koja se odnosila na sedmično opterećenje učenika, a koje je definisano Uredbom o pedagoškim standardima i normativima za osnovno vaspitanje i obrazovanje – podvukli su iz Ministarstva i napomenuli da je pravilnik objavljen u „Službenom glasniku RS” od 30. avgusta.
U Ministarstvu prosvjete smatraju da je veoma simptomatično što je interesovanje medija i političara iz FBiH usmjereno samo ka jednom nastavnom programu, i to nastavnog predmetu istorije, iako su u ovoj školskoj godini u primjeni dva adaptirana programa iz navedenog predmeta, nastavni program istorije za osmi razred i nastavni program istorije za deveti razred.
– Interesovanje se zadržalo na programu za deveti razred istorije i u tom smislu izneseni su brojni paušalni stavovi, koji odražavaju lični stav i doživljaj dokumenta nestručnih osoba – naglasili su iz ministarstva.
Saopštili su da se u nastavnom programu istorija za deveti razred osnovne škole ne „pominje” nova tema, već se nastavna tema „Republika Srpska i Odbrambeno-otadžbinski rat” nalazi u nastavnom programu i jedanaesta je tema tog programa.
– Ličnosti poput Ratka Mladića i Radovana Karadžića, kao i drugih, predstavljaju osobe koje su u periodu koji se izučava obavljale značajne dužnosti u vojnom i političkom životu Srpske, te se stoga ne mogu izostaviti prilikom predstavljanja događaja koji se odnose na nastanak Republike Srpske i Odbrambeno-otadžbinski rat – naglasili su iz ministarstva.
Naveli su da je cilj da se učenicima na objektivan i nepristrasan način predstave događaji, ličnosti, kao i procesi iz neposredne prošlosti, kao i da se kod njih razvije kritičko mišljenje kada su događaji iz Odbrambeno-otadžbinskog rata u pitanju.
– Većina ovih sadržaja se već nalazila u programu i udžbeniku, a stručni tim je radio, prije svega, na kreiranju novih ishoda i proširivanju pojedinih sadržaja. Planom udžbenika za osnovnu školu predviđeno je da se koristi udžbenik nastavnog predmeta istorije za deveti razred autora Dragiše Vasića. Udžbenici se pišu na osnovu važećeg nastavnog plana i programa, te se novi udžbenik može očekivati u narednom periodu – navedeno je u saopštenju.
Obaveza nastavnika je da realizuju nastavni program i u tom smislu im je kao podršku Republički pedagoški zavod kreirao Priručnik za nastavnike u kome su date smjernice za realizaciju teme „Republika Srpska i Odbrambeno-otadžbinski rat”, kao i sadržaji koji su navedeni u okviru teme, te fotografije, dokumenta, svjedočanstva savremenika i učesnika značajnih događaja, dokumentarni filmovi i slično.
– Savremena nastava istorije podrazumijeva aktivno učešće učenika u nastavnom procesu i nastavnika koji će kvalitetnom pripremom materijala i primjenom različitih strategija učenja motivisati učenike za samostalan i istraživački rad. U tu svrhu nastavnici će koristiti Priručnik za pripremanje nastave, te primjenom različitih metoda i oblika rada predstaviće propisane činjenične sadržaje učenicima. Navedeni priručnik još nije u primjeni, već je u procesu recenzije i nastavnici će biti sa istim upoznati kada bude završen proces recenzije, lektorisanja i tehničke pripreme – istakli su iz ministarstva.
U saopštenju je navedeno da je iskazana i potreba nastavnika istorije da se broj časova za realizaciju nastavne teme o Srpskoj poveća, te je sada kreiran program u kome je predloženo da se za temu „RS i Odbrambeno-otadžbinski rat” planira deset časova sa tendencijom da se taj broj u budućnosti poveća.
Proteklih dana o ovoj temi u medijima su se oglasili brojni stručnjaci iz Republike Srpske.
Direktorica Republičkog pedagoškog zavoda RS Slađana Tanasić rekla je da je opredijeljenost obrazovnog sistema u Srpskoj da učenici nikoga ne mrze, da znaju ko su, šta su i odakle su i da su spremni da prihvate nekog drugog koji ne dijeli istoriju kao oni.
Istoričar Borivoje Milošević smatra da bez obzira na to kakvo ko imao mišljenje o pojedinim ličnostima, ukoliko se radi o nekome ko je kreirao prošlost i bio akter važnih istorijskih događaja, sasvim je logično da se njegovo ime nađe u rubrici pojmovi.
– Iza svega stoji politička namjera da se istorija svih naroda u BiH može i mora pisati samo na jednom mjestu, možda u nekoj kancelariji u Sarajevu, a da ćemo rezultate te istoriografije mi – profesori, studenti i učenici, morati slijepo da slijedimo – kazao je Milošević za RTRS.
Predsjednik Opštinske organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Srebrenice Branimir Kojić poručio je da Srbi nisu spremni da se odreknu svoje slavne istorije i zaborave svoje žrtve, čije stradanje ne zanima međunarodnu zajednicu.
– Djeca moraju da znaju ko je general Mladić, ko je bio prvi predsjednik Srpske Radovan Karadžić i moraju da nauče konačno šta se ovdje dešavalo i da smo mi stradalnici – jasan je Kojić.
Bećirović traži smjenu
Predsjedavajući Predsjedništva BiH Denis Bećirović pozvao je u petak Kristijana Šmita da smijeni ministarku prosvjete i kulture RS Željku Stojičić, kao i da donese nalog o zabrani upotrebe novih nastavnih programa u školskoj 2024/2025. godini navodeći da je u škole uveden sadržaj koji „glorifikuje ratne zločince”.
Bećirović smatra da dio odgovornosti snosi i Evropska unija, te je zatražio i reakciju iz Brisela.
