Planeta Zemlja je u posljednjih 13 mjeseci rušila temperaturne rekorde, a svaki mjesec bilježi temperature za 1,5 stepeni Celzijusa više od predindustrijskog prosjeka, rezultat je nove naučne studije o globalnom zagrijavanju.
Svaki mjesec od juna 2023. bio je topliji od onog koji mu je prethodio, pa je prosječna globalna temperaturu između jula 2023. i juna 2024. za 1,64 stepena viša nego prije industrijske revolucije u 19. vijeku, kada su ljudi počeli da sagorijevaju fosilna goriva i oslobodili ogromne količine gasova staklene bašte u atmosferu.
“Ovo je više od statističke neobičnosti i ističe veliku i kontinuiranu promjenu u našoj klimi. Čak i ako se ovaj specifičan niz ekstrema u nekom trenutku završi, sigurno ćemo gledati kako se novi rekordi obaraju kako klima nastavlja da se zagrijava. To je neizbježno, osim ako ne prestanemo da dodajemo gasove staklene bašte u atmosferu i okeane”, naveo je u saopštenju Karlo Buontempo, direktor Službe za klimatske promjene Kopernikus (C3S) pri EU, koja je objavila izvještaj o rastu temperatura.
Niz od 12 mjeseci djelimično je uzrokovan El Ninjom (klimatski ciklus prilikom kojeg vode u tropskom dijelu istočnog Pacifika postaju toplije nego inače) koji je trajao od juna 2023. do maja 2024, što je dovelo do temperatura mora iznad prosjeka širom istočnog i centralnog dijela ekvatorijalnog Pacifika.
“Klima je i dalje alarmantna. Posljednjih 12 mjeseci obara rekorde kao nikada ranije, što je izazvano prvenstveno našim emisijama gasova staklene bašte i dodatnim podsticajem od El Ninja u tropskom Pacifiku”, saopštila je zamjenica direktora C3S Samanta Berdžes.
Naučnici smatraju da je globalno zagrijavanje od dva stepena iznad temperatura prije industrijske revolucije važan prag. Dalji rast temperature znatno povećava vjerovatnoću razornog i nepovratnog klimatskog sloma.
Ali 1,5°C je takođe važna granica. Sa tim porastom svjetska klima se približava višestrukim prelomnim tačkama koje će izazvati toplotne talase, poplave, glad i široko rasprostranjeno uništavanje ekosistema, upozorile su Ujedinjene nacije u specijalnom izvještaju za 2018.
Prema Pariskom sporazumu iz 2015. godine, skoro 200 zemalja se obavezalo da će ograničiti porast globalne temperature na 1,5°C i bezbjedno ispod 2°C.
Iako su nova otkrića zabrinjavajuća, u izveštaju se naglašava da su granice od 1,5°C i 2°C mete za planetu u periodu od 20 do 30 godina, što znači da obećanja još uvek nisu zvanično prekršena.
Ali malo je vjerovatno da će rekordno visoke temperature pasti uskoro, kažu istraživači. Naučnici su se u početku nadali da bi kraj El Ninja mogao planeti da odloži zagrijavanje, ali se predviđa da će SAD i dalje imati temperature toplije od prosjeka do kraja leta, prema Nacionalnoj administraciji za okeane i atmosferu.
“Sada procjenjujem da postoji otprilike 95 odsto šanse da 2024. završi ispred 2023. kao najtoplija godina od kada su počele da se bilježe globalne temperature površine sredinom 19. vijeka”, napisao je Zik Hausfater, klimatolog u američkoj neprofitnoj organizaciji Berkli Ert na mreži X.
