Еparhija raško-prizrenska saopštila je da je Ministarstvo kulture Kosova bez odobrenja Srpske pravoslavne crkve započelo “obnovu” pravoslavne crkve u selu Gornje Vinarce u Južnoj Mitrovici, i proglasilo je “katoličkom”, a sve to u namjeri da, kako navode, prisvoji baštinu SPC.
“U svojoj kampanji prisvajanja materijalne i duhovne baštine Srpske Pravoslavne Crkve, Ministarstvo kulture iz Prištine je, samoinicijativno započelo „obnovu“ pravoslavne crkve u selu Gornje Vinarce, sedam kilometara od Mitrovice, na sjevernoj strani rijeke Ibra, navodi se na fejsbuk stranici Grada Mitrovice. Pored toga što nije kontaktiralo SPC oko obnove ovog objekta, ministarstvo u Prištini je otišlo i korak dalje i proglasilo ovu crkvu „katoličkom“, u očiglednoj namjeri da prisvoji baštinu Srpske Pravoslavne Crkve”, naveli su iz eparhije raško-prizrenske.
Kako su dodali, crkva je pod imenom „katolička crkva u Gornjem Vinarcu“ uvrštena u spisak „spomenika pod zaštitom Ministarstva kulture”.
“U tekstu na internetu koji se poziva na izvore iz ministarstva pominje se da je popravljen krov od kamenih ploča, urađen trotoar i da je crkva iznutra omalterisana, a fotografije pokazuju da su stavljena privremena vrata. Pred crkvom je postavljen znak Ministarstva kulture Kosova gde se pominje opet naziv „katolička crkva u Vinarcu“ i navode dve firme koja obavljaju radove, koji su, kako se tvrdi, pri kraju”, dodali su iz eparhije.
Istakli su da pravoslavna crkva u Gornjem Vinarcu postoji još od 14. vijeka, te da je selo tada bilo čisto srpsko, sa 15 srpskih domova, što je zabilježeno i u turskom popisu.
“Nakon protjerivanja srpskog stanovništva, crkva u Gornjem Vinarcu je oskrnavljena, zapaljena, ispisana grafitima, a ulazna vrata su polomljena. Nažalost, to je stanje mnogih naših crkava koje su u toku rata 1998-1999. godine oštetili ili uništili albanski ekstremisti. Ovo je još jedno svjedočanstvo da o crkvi koju je lokalno albansko stanovništvo smatralo srpskom, jer u protivnom ne bi bila skrnavljena i paljena, što je slučaj i sa mnogim drugim crkvama i manastirima koji su napadani, a sada se u medijima ili preko Ministarstva u Prištini proglašavaju za „albanske crkve“, naglasili su iz eparhije.
Еparhija raško-prizrenska izrazila je najoštriji protest zbog procesa koji, očigledno predstavlja namjeru kosovskih vlasti, da crkve koje su albanski ekstremisti rušili ili oštećivali sada „obnavlja“ bez ikakve konsultacije sa Crkvom kojoj ti objekti pripadaju i da mijenja njihov identitet, i pored postojećih istorijskih svejdočanstava.
“Еparhija raško-prizrenska će povodom ovog najnovijeg incidenta obavijestiti međunarodne predstavnike, organizacije koje se bave vjerskim pravima i zaštitom kulturne baštine, jer kosovske institucije ne reaguju na tužbe SPC i ne izvršavaju svoje pravne obaveze prema našoj Crkvi čak ni u slučaju presuda najviših sudova. Naša Еparhija se ne protivi obnovi svojih svetinja, od kojih još mnoge koje su uništili albanski ekstremisti 1998-1999. i dalje stoje u ruševinama, ali se oštro protivi korišćenju navodne obnove radi preuzimanja srpske kulturne baštine i mijenjanja identiteta u cilju istorijskog revizionizma. Zato je obnova porušenih srpskih crkava nakon Martovskog pogroma rađena pod nadzorom Savjeta Еvrope koji je garantovao zaštitu prava SPC”, dodali su.
Kako su istakli, cilj kosovskih institucija je da crkve koje su rušene samostalno obnavlja menjajući njihov identitet.
“Ako je prvi deo strategije albanizacije ovog prostora bio protjerivanje srpskog stanovništva nakon 1999. kada je oko 200.000 Srba i nealbanaca bilo prinuđeno da napusti ove krajeve, i sistematsko uništavanje srpskih pravoslavnih crkava i grobalja da bi se zatrli svi tragovi našeg istorijskog postojanja, sada je protivno svim normama, ali i kosovskim zakonima cilj albanskih institucija na Kosovu da te crkve koje su rušene samostalno obnavlja mijenjajući njihov identitet”, navode iz eparhije.
Nagasili su da je takvo ponašanje kosovskih institucija glavni razlog nemogućnosti normalne saradnje SPC sa institucijama koje otvoreno rade na negiranju srpske istorije, identiteta i nasljeđa.
“A sve u cilju stvaranja etnički čiste albanske teritorije. Zato ovom prilikom pozivamo međunarodne predstavnike da reaguju na ove incidente i preduzmu mjere kako bi se buduće nasilje nad našim crkvama zaustavilo. Mijenjanje identiteta crkava direktno izaziva etničku i vjersku neterpeljivost i kažnjivo je po zakonima Kosova, izaziva etničke i vjerske tenzije i onemogućava smirivanje situacije koja je višestruko pogoršana posebno posljednjih godina”, poručili su iz eparhije raško-prizrenske.
