Ako je suditi po izvještaju Centralne izborne komisije, političke partije prošle godine na opšte izbore, od dozvoljenih 68,3 miliona KM, potrošile su 11,4 miliona KM, što je, prema mišljenju stručnjaka, veoma malo i gotovo je sigurno da je taj broj daleko veći.
“Vrlo rijetko će politički subjekti prikazati stvarno stanje. Sigurno postoje crni fondovi iz kojih se finansiraju mnoge aktivnosti, između ostalog, i ona zabranjena aktivnost koja se tiče kupovine glasova”, rekao je Vehid Šehić, bivši član Centralne izborne komisije BiH.
Prema podacima o troškovima izborne kampanje, samo jedna politička stranka i to Bosanskohercegovački demokrati – Džebrail Bajramović, prekoračila je limit propisan Izbornim zakonom i to za 10.141 KM. Iz samih izvještaja može se zaključiti da informacije koje su partije dostavljale ne odražavaju ono što se dešavalo na terenu.
Iz izveštaja je vidljivo i da neke stranke nisu potrošile ni marku na štampanje plakata ili internet kampanju, što ne odgovara stanju na terenu. Takođe, neke stranke su minimalno prikazale troškove organizovanja skupova iako im je to bio dominantan oblik kampanje.
“Komisija za reviziju Centralne izborne komisije analiziraće sve finansijske izvještaje i provjeravati tačnost i vjerodostojnost tih izvještaja. Mnogo toga treba promijeniti kod načina finansiranja političkih subjekata, načina prikupljanja sredstava za vođenje kampanje i sa sigurnošću mogu reći da mnoge stranke zloupotrebljavaju sredstva”, rekao je Šehić dodajući da je kampanja prošle godine koštala sigurno više od 11,4 miliona KM.
Inače, izbori prošle godine najskuplji su u istoriji Bosne i Hercegovine i čak su duplo skuplji nego lokalni izbori održani 2020. godine, što je djelimično posljedica i korone, kada su partije manje bile aktivne na terenu. Recimo, opšti izbori 2006. godine koštali su 8,2 miliona KM, 2010. godine 10,4 miliona KM, 2014. godine 8,6 miliona KM, 2018. godine 9,5 miliona KM.
Od 2006. do 2022. godine održano je osam opštih i lokalnih izbora i kampanje su stranke koštale 75,8 miliona KM.
Kada je riječ o posljednjim izborima održanim 2022. godine, partije i nezavisni kandidati najviše novca potrošili su na oglašavanje u štampanim i elektronskim medijima i to 3,9 miliona KM, zatim na štampanje plakata i plakatiranje 2,8 miliona KM te troškove organizacije održavanja predizbornih skupova, na šta je potrošen 1,1 milion KM. Ostali dio novca potrošen je na internet oglašavanje, troškove štampanja, umnožavanja i slanja predizbornih materijala biračima i na ostalu propagandu.
Iz Izvještaja o sprovođenju opštih izbora 2022. godine, o kojem će na sljedećoj sjednici raspravljati i Predstavnički dom Parlamentarne skupštine BiH, vidljivo je da su stranke u periodu od dana podnošenja prijave za izbore do dana ovjere rezultata opštih izbora 2022. godine u finansijskim izvještajima iskazale prihode od 17,6 miliona KM. Najveći dio prihoda, i to 10 miliona, došao je iz budžeta, ostalo je prihod od fizičkih lica 4,8 miliona KM, a ostalo odlazi na prihode od članarina, pravnih lica, poklone itd.
Najviše novca na kampanju potrošio je SNSD, i to 1.544.851 KM, zatim SDA 1.17.734 KM, a iza njih su SDP, koji je potrošio 885.000 KM, zatim Narod i pravda, koja je potrošila 825.000 KM, PDP koji je kampanja koštala 726.000 KM te SBBiH, koji je potrošio 550.000 KM.
O finansiranju kampanje bilo je riječi na posljednjoj sjednici Centralne izborne komisije, gdje je zaključeno da će u narednom periodu Služba za reviziju finansiranja političkih partija izvršiti reviziju poslovanja najvećih partija. Prema zaključku, između ostalih, revizori će kontrolisati poslovanje SDA, SNSD-a, SDP-a, HDZ-a, SDS-a, NiP-a, PDP-a itd.
