Trend ekonomskog rasta iz prethodne godine znatno je usporen, što je posljedica rasta cijena robe i usluga, odnosno inflacije, te slabljenja privredne aktivnosti u međunarodnom ekonomskom okruženju.
Ovo se navodi u informaciji Direkcije za ekonomsko planiranje o kretanju makroekonomskih pokazatelja za period januar – jun 2023. godine, koju je usvojio Savjet ministara BiH.
“Ključni razlog usporavanja trenda ekonomskog rasta u 2023. godini je slabljenje privatne potrošnje. Usporavanje privredne aktivnosti u zemlji (privatna potrošnja i investicije) i slabljenje izvozne tražnje (usporavanje ekonomskog rasta u EU) rezultirali su usporavanjem trenda rasta spoljnotrgovinske razmjene u Bosni i Hercegovini u prvom kvartalu 2023. godine, tako da je ona u realnom smislu uvećana za dva odsto u odnosu na isti period prošle godine”, piše u saopštenju Savjeta ministara BiH.
Oni su istakli da je, prema podacima za maj, u BiH bilo zaposleno 855.600 osoba, što je 1,7 odsto više u odnosu na maj prošle godine.
“Istovremeno je bilo 345.000 nezaposlenih osoba, što je za 4,35 odsto manje u odnosu na isti mjesec 2022. godine. Prosječna neto plata u maju ove godine iznosila je 1.275 KM, uz nominalni rast od 15,3 odsto i realni rast od 8,2 odsto u odnosu na isti mjesec prošle godine. Prosječna penzija u Bosni i Hercegovini u junu je iznosila 567 KM i u odnosu na jun 2022. godine nominalno je veća za 19,5 odsto. Stopa rasta ukupnih poreskih prihoda u prvoj polovini 2023. godine iznosila je 11,1 odsto. Ukupno je prikupljeno oko 10,4 milijarde KM javnih prihoda po osnovu direktnih i indirektnih poreza, socijalnih doprinosa, taksa, kazni i naknada”, naveli su iz Savjeta ministara BiH.
Ekonomista Saša Stevanović kaže za “Nezavisne novine” da je usporavanje ekonomskog rasta posljedica izostanka mjera na stimulaciji ekonomije, lošeg odgovora Evropske centralne banke (ECB), gdje se destimulisanjem mjera na strani agregatne tražnje i privatne potrošnje nastoji riješiti inflacija nastala na osnovu šoka agregatne ponude.
“Kada imamo jednu upitnu ekonomsku politiku na nivou EU, savjete u pravcu restrikcije mjera ekonomske politike, rast kamatnih stopa, smanjenje monetarne podrške, zahtjeve za fiskalnom štednjom, konsolidacijom koja je karakteristična za EU, a rast usporava, postavite pitanje da li pilot u avionu zna šta radi”, upitao je Stevanović.
Dodao je da se u ekonomskim školama uči jedno, a radi se drugo.
“Postavlja se pitanje vremena provedeno u školama. Kada ekonomski rast usporava, mi moramo da sprovodimo drugačije mjere, kako u EU, tako i u BiH. Ako najveći ekonomski sistem svijeta pravi neviđene deficite i pravi mjere stimulacije ekonomije, ne treba biti pretjerano mudar pa zaključiti šta je potrebno raditi. Uvijek se prati onaj koji je najveći, koji diktira tempo. Koliko god je to moguće. U našem sistemu treba tražiti prostor, resurs, mjeru, aktivnost, politiku koja će odgovoriti toj dinamici. Mi smo zabavljeni nekim drugim temama, nekom drugom dinamikom. Zato će nam i ekonomija u ovoj godini biti posljedica izostanka mjera na ekspanziji ekonomije, na odgovoru na tempo drugih, na slušanju savjeta drugih. Imamo informaciju da ekonomija usporava, vidjećemo da li ćemo imati mjere na njenom ubrzavanju. Ako ne možemo uticati na spoljnu tražnju, šta možemo uraditi na domaćem terenu, da razlika između stope rasta nas i EU bude minimalno 2% u našu korist. To smo imali u prethodne tri godine, sve ispod toga se može smatrati propuštenom šansom”, zaključio je Stevanović.
