Republika Srpska danas je mnogima trn u oku, iako je najviše branila Dejtonski mirovni sporazum.
To bi, kada se podvuče crta, bila jedna od glavnih poruka povodom 27 godina od parafiranja ovog istorijskog dokumenta.
Parafiranjem Dejtonskog mirovnog sporazuma 21. novembra 1995. godine i njegovih 12 aneksa, u vazduhoplovnoj bazi “Rajt Peterson” kod Dejtona, u američkoj državi Ohajo, okončan je rat u BiH i uspostavljen njen ustavnopravni poredak.
Dejtonski sporazum parafirali su tadašnji predsjednici Srbije Slobodan Milošević, RBiH Alija Izetbegović i Hrvatske Franjo Tuđman.
Pravni ekspert Radomir Lukić rekao je da je Dejtonski mirovni sporazum izuzetno značajan za BiH i Srpsku, koja se pokazala kao najčvršća barijera u pokušaju međunarodnih moćnika sa Zapada da se u BiH nametnu kao suvereni vladari.
Lukić, koji je profesor na Pravnom fakultetu u Istočnom Sarajevu, smatra da je, uprkos stalnim nasrtajima, ostalo dosta toga od prvobitne dejtonske strukture. On je izjavio da je dosta toga od izvornog Dejtona deformisano, što se desilo kada su u političke procese u BiH uvučena dva tijela koja nisu dio dejtonske institucionalne i pravne strukture, a to su Savjet za sprovođenje mira (PIC) i njegov Upravni odbor. Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik je, povodom 27 godina od parafiranja Dejtonskog mirovnog sporazuma, rekao da će biti nastavljena stabilizacija Srpske.
“Ništa neće biti ekonomski i finansijski lako. Ovo je moj treći mandat na poziciji predsjednika Republike Srpske, što je izrazita čast, a privilegija je što me ljudi neposredno na izborima tri puta biraju za predsjednika”, rekao je Dodik za Srnu.
Nekadašnji predsjednik Republike Srpske Rajko Kuzmanović kaže da institucije Srpske imaju apsolutno pravo da u skladu s izvornim Dejtonskim sporazumom preduzimaju sve radi vraćanja nezakonito oduzetih nadležnosti Srpske.
Nikola Poplašen, takođe nekadašnji predsjednik Republike Srpske, izjavio je da Republika Srpska nema drugi izlaz nego da se drži izvornog Dejtonskog mirovnog sporazuma, i to njegovog tumačenja prema tekstu, a ne duhu.
Bivši predsjednik NS RS Dragan Kalinić primjećuje da je Republika Srpska bila i ostala trn u oku zapadnih moćnika i njima lojalnog političkog Sarajeva.
“Svih ovih 30 godina izloženi smo bilo kroz klizajuću reviziju, bilo kroz direktni intervencionizam protektora skrnavljenju izvornog Dejtonskog sporazuma s ciljem da se čak i uz pomoć srpskih vazala devastira Republika Srpska i učini praznom ljušturom”, rekao je Kalinić.
Miroslav Lučić, nekadašnji zamjenik komandanta Drugog bataljona Ilidžanske brigade Vojske Republike Srpske, kaže da se tihoj reviziji Dejtona i nastojanjima da se sprovede podmukla unitarizacija BiH treba suprotstaviti jer je Republika Srpska najveća izvojevana pobjeda poslije velikog srpskog stradanja u 20. vijeku.
Lučić je naveo da je Republika Srpska i danas mnogima trn u oku, kako unutrašnjim, tako i spoljašnjim protivnicima, a među njima i OHRu, koji je izgubio i kredibilitet i legitimitet.
Milovan Bjelica, visoki funkcioner SDSa, izjavio je da je Republika Srpska zbog nasilja nad Dejtonskim sporazumom prinuđena da se bori za vraćanje otetih nadležnosti, ali i da vodi dužu borbu jer joj se osporava traženje dodatnih nadležnosti i većeg stepena autonomije.
Pravnik i bivši predsjedavajući Doma naroda parlamenta BiH Ognjen Tadić kaže da se svaki dosadašnji pokušaj da se umanji značaj Srpske, a uz nju i FBiH, pokazao štetnim i odnio godine i godine poslijeratnog života, koje su mogle biti mnogo pametnije potrošene za razvoj, saradnju i ukupno napredovanje na svakom polju.
Đorđe Radanović, predsjednik Odbora za zaštitu prava Srba u FBiH, rekao je da se prava zagarantovana Dejtonskim mirovnim sporazumom za BiH primjenjuju samo na teritoriji Republike Srpske, te da Srbi povratnici u FBiH i 27 godina nakon završetka rata teško ostvaruju svoja prava u tom entitetu.
