Odnosi Njemačke i Francuske proteklih nekoliko sedmica značajno su se pogoršali, a zapadni Balkan bi mogao postati kolateralna šteta neslaganja u vezi s krupnim pitanjima dvije najjače zemlje EU.
Povod zahlađenju odnosa između Njemačke i Francuske je energetska politika, zbog čega je iznenada otkazan redovni sastanak dvije vlade, koji je trebalo da se održi krajem prošle sedmice.
Dok se Francuska, u sklopu svog paketa za reformu EU, zalaže za zajedničku evropsku energetsku politiku, Njemačka je mjerama za kontrolu cijena energenata u Njemačkoj praktično potkopala ta nastojanja, a Pariz je posebno ljut što o tome nije bio ni obaviješten. Jedan od ranijih povoda za različito gledanje na pitanje energetike je francusko forsiranje nuklearne energije, čemu se Njemačka energično protivi, koja puno polaže na gas, zbog čega Francuska nije oduševljena, pa nije željela da da saglasnost za izgradnju gasovoda između Španije i Njemačke, koji je trebalo da ide kroz Francusku.
I prije najnovijeg neslaganja, Berlin i Pariz različito su gledali na pitanje širenja EU. Dok je Njemačka, prvo pod vođstvom tadašnje kancelarke Angele Merkel još od 2014. pojačala interes za zapadni Balkan i, zajedno s Velikom Britanijom, pokrenula reformsku agendu za BiH, Francuska smatra da EU ne treba proširivati dok se ne završi reforma unutar same EU, što je takođe jedan od povoda za nerazumijevanje između Berlina i Pariza.
Iako je ovo neslaganje godinama tinjalo, blokiranjem kandidature za Sjevernu Makedoniju 2018. problem je počeo da postaje sve očigledniji, da bi bio riješen francuskim prijedlogom tokom francuskog predsjedavanja Savjetom EU tokom ljeta. Međutim, najnoviji sukob zbog kojeg je prošle sedmice čak otkazan i redovni sastanak dviju vlada, prijeti da pitanje proširenja, pored brojnih drugih gorućih pitanja u EU, ponovo dovede u krizu.
O tome je nedavno pisao i Njemački savjet za spoljne odnose, ugledni nezavisni njemački institut za spoljnu politiku, ističući da je proširenje u kontekstu odnosa EU sa susjednim zemljama bitan dio cijelog problema.
“Francuska i Njemačka ne mogu da se slože u vezi s kursom EU. Posljedično tome, ne postoji dovoljno širine da se EU saglasi o saradnji s neevropskim državama. Rezultat je neka vrsta defakto protekcionizma od strane EU, koji je odvaja od njenih susjeda”, naglašeno je.
Faris Kočan, istraživač na Fakultetu političkih nauka u Ljubljani i ekspert za evropske integracije zapadnog Balkana, takođe kaže da je problem nastao zbog energetike, ali i odbrambene politike.
Kočan ističe da Francuska, koja je uvijek viđena kao lider u EU kad je odbrana u pitanju, sad zaostaje za Njemačkom u smislu nuđenja pomoći Ukrajini i jačanja budžeta za odbranu.
“Što se tiče proširenja, prosto sumnjam da će preporuka za kandidaturu BiH od strane Evropske komisije lako proći kod Makrona, koji je prvo uložio veto Sjevernoj Makedoniji i Albaniji, onda promijenio metodologiju, pa se narednu godinu dana bavio bugarskim vetom. Čini mi se da postoji percepcija da bi status BiH bio viđen kao poklon, pogotovo jer nema političke volje u državi za reforme”, smatra on.
Lično vjeruje da bi, kako kaže, odobravanje statusa BiH bila najmudrija odluka EU u posljednjih nekoliko godina.
