Uprkos tome što je u prethodnih nekoliko godina smanjen broj neporeskih davanja, poslovna zajednica i građani u Bosni i Hercegovini i dalje se suočavaju sa gotovo 4.000 parafiskalnih nameta i procedura koji im otežavaju poslovanje, zbog čega insistiraju na ukidanju ili bar pojednostavljivanju određenog broja s ciljem dodatnog rasterećenja privrede.
Iako su za tri godine poslodavci u Republici Srpskoj smanjenjem određenih neporeskih nameta uštedjeli oko 30 miliona KM, poslovanje u privrednom sektoru može se nazvati izazovnim. Tome u prilog govore podaci da se predstavnici poslovne zajednice moraju suočiti sa oko 360 nameta i 900 procedura, s tim što treba napomenuti da njihov broj zavisi od djelatnosti do djelatnosti.
Nadležni u Srpskoj, bar prema onome što su dostavili “Nezavisnim novinama”, već su predložili da se određena neporeska davanja smanje, ukinu ili drugačije obračunavaju, jer je to, kako su saopštili iz Ministarstva privrede i preduzetništva Republike Srpske, tražila poslovna zajednica, tvrdeći da ne postoji opravdanost njihove naplate.
“U prethodnom periodu urađen je značajan iskorak u smanjenju neporeskih davanja kroz ukidanje posebne republičke takse, smanjenja pojedinih komunalnih naknada, sudskih i administrativnih taksa, što je poslovnoj zajednici na godišnjem nivou donijelo ukupne uštede od oko 30 miliona KM”, kazali su iz resornog ministarstva, podsjetivši da je u novembru 2019. godine formirana Radna grupa za reformu poreskih i neporeskih davanja i procedura prilikom uplate istih.
Od 2020. godine, zbog ukidanja sudske takse za podneske i smanjenje sudske takse za upis u registar i brisanje upisa, privrednici su sačuvali 0,7 miliona KM godišnje.
Po osnovu ukidanja posebne republičke takse, koja će do 2023. godine zvanično prestati da se naplaćuje, budžet Srpske ostaće kratak za 19,4 miliona KM.
Ukidanjem plaćanja taksa na reklame, privrednici u Srpskoj sačuvaće 17 miliona KM godišnje, dok će ukidanjem komunalnih taksa mali preduzetnici u lokalnim zajednicama uštedjeti 1,9 miliona KM.
Takođe, oslobađanjem od plaćanja administrativne takse za zahtjeve, molbe, prijedloge, prijave, uvjerenja ili potvrde, čiji su u praksi pojedinačni iznosi bili do 10 KM, gubitak prihoda po tom osnovu za budžet Republike Srpske je oko 1,1 milion KM na godišnjem nivou.
Ali, poslovna zajednica ne namjerava da ovo bude kraj. Za 2023. godinu definisali su još osam parafiskalnih nameta za koje smatraju da treba da budu u najmanju ruku pojednostavljeni, kao i niz procedura.
“Ono što je tu najbitnije jesu naknade za unapređenje opštih korisnih funkcija šuma, vodne naknade, protivpožarna zaštita itd.”, kaže za “Nezavisne novine” Saša Aćić, direktor Unije udruženja poslodavaca RS.
On navodi da u Programu ekonomskih reformi za 2022-2024. godinu stoji plan da će nadležni neke procedure ukinuti, a neke redefinisati.
“Njih u ovoj godini ima 50, u 2023. godini 100, i isto toliko u 2024”, ističe Aćić i dodaje da posebno od lokalnih zajednica očekuje reakcije u vezi s pitanjem neporeskih izdataka, jer je to do sada bilo na republičkom nivou.
Isto očekuju i u Privrednoj komori RS.
“Mi insistiramo da se analiziraju svaki namet i procedura pojedinačno, da se vidi prvo na osnovu kojeg pravnog akta postoje, koliko se sredstava na osnovu toga ubire, gdje idu ta sredstva, za šta se ona koriste”, kaže za “Nezavisne novine” Vladimir Blagojević, portparol Privredne komore RS.
Situacija u Federaciji BiH još je složenija. Prema podacima Ministarstva finansija, poslovna zajednica u FBiH suočava se sa više od 3.000 parafiskalnih nameta. Poslodavci su 2017. godine inicirali formiranje Koordinacionog tijela na nivou Federacije i kantona, a do sada je, kako kažu, formirano tijelo za parafiskalne namete u Kantonu Sarajevo i Unsko-sanskom kantonu.
“Neki od ključnih parafiskalnih nameta na čijem se ukidanju radilo ili se trenutno radi su: naknada za opšte korisne funkcije šuma, administrativne i sudske takse, članarine turističkim zajednicama, naknada za korištenje auto-cesta, vodna naknada, takse za uspostavu rezervi naftnih derivata, naknada za vanredni prevoz…”, kaže za “Nezavisne novine” Mario Nenadić, direktor Unije udruženja poslodavaca Federacije BiH.
On ističe da je situacija u Federaciji BiH daleko složenija u odnosu na Republiku Srpsku, jer i Federacija, kantoni te lokalne zajednice imaju naplatu svojih taksa.
“Nema dovoljno, ili da kažem, nema nikakve koordinacije u propisivanju ovih taksa, što u konačnici rezultira time da se radi jedno nesrazmjerno opterećenje kada je riječ o obavezama poslodavaca”, pojašnjava Nenadić i naglašava da se ovo pitanje mora riješiti ukoliko nadležni zaista žele pomoći poslovnoj zajednici.
