U Srbiji je juče registrovan prvi importovan slučaj majmunskih boginja, a Institut za javno zdravlje “Dr Milan Jovanović Batut” ranije je uputio zdravstvenim ustanovama stručno-metodološko uputstvo o virusu majmunskih boginja.
Slučaj je dijagnostički prepoznat i terapijski zbrinut, a laboratorijska dijagnostika sprovedena na Institutu za virusologiju, vakcine i serume “Torlak”.
Inače, u uputstvu “Batuta” opisani su sumnjiv, vjerovatan, potvrđen i odbačen slučaj majmunskih boginja, kao i postupanje sa osobom kod koje je bolest potvrđena, ali i sa osobama koje su bile u kontaktu sa oboljelim.
Ističe se da kontakti zaraženih osoba treba da prate svoju temperaturu dva puta dnevno, kao i da asimptomatski kontakti mogu da nastave rutinske svakodnevne aktivnosti kao što su odlazak na posao i u školu, ali ne smiju da napuštaju mjesto boravka tokom perioda nadzora.
Za djecu predškolskog uzrasta preporučuje se privremeno izdvajanje iz kolektiva – vrtić ili drugo.
Kao sumnjivi slučaj definiše se svaka osoba koja se javi sa neobjašnjivom akutnom ospom i koja ima jedan ili više od navedenih simptoma ili znakova koji su se javili najranije 15. marta ove godine.
Simptomi su glavobolja, nagli porast tjelesne temperature veće od 38 stepeni, limfadenopatija (uvećani limfni čvorovi), mijalgija (bolovi u mišićima i tijelu), bol u leđima, astenija (hronična iscrpljenost organizma i pospanost koje se ne popravljaju ni nakon odmaranja).
Kako se navodi, vjerovatan slučaj je osoba koja ispunjava definiciju slučaja sumnje i jedno ili više od sljedećeg: epidemiološka povezanost (izloženost licem u lice, uključujući zdravstvene radnike koji nisu koristili ličnu zaštitnu opremu), direktan fizički kontakt sa kožom ili kožnim lezijama, uključujući seksualni kontakt.
Zatim, kontakt sa kontaminiranim materijalima kao što su odjeća, posteljina ili pribor vjerovatnog ili potvrđenog slučaja majmunskih boginja unutar 21 dan prije pojave simptoma, istorija putovanja u zemlju endemsku za majmunske boginje unutar 21 dan prije pojave simptoma, zatim više seksualnih partnera ili seksualni odnos sa nepoznatom osobom unutar 21 dan prije pojave simptoma.
Takođe, pozitivan rezultat serološkog testa na Orthopoxvirus, u odsustvu vakcinacije protiv velikih boginja ili druge poznate izloženosti Orthopoxvirus-ima, hospitalizovan/a zbog bolesti.
Kako se navodi, potvrđen slučaj je onaj koji ispunjava definiciju slučaja sumnje ili vjerovatnog slučaja i laboratorijski je potvrđen virus majmunskih boginja testom lančane reakcije polimeraze (Real time PCR) i/ili sekvenciranjem.
Odbačeni je onaj ili vjerovatan slučaj sa negativnim rezultatom na testu lančane reakcije polimeraze u realnom vremenu (Real time PCR) i/ili sekvenciranjem.
Svaki pacijent sa sumnjom na majmunske boginje potrebno je da bude ispitan i izolovan ukoliko se potvrdi dijagnoza sve dok lezije na koži ne pređu u fazu kruste, ispod kojih, kada otpadnu, ostaje svjež sloj kože.
Usljed specifične klinice slike tog oboljenja, osobe sa sumnjom na majmunske boginje mogu da se jave na pregled u različitim zdravstvenim ustanovama, a ne samo ustanovama primarnog nivoa zdravstvene zaštite, izabranog ljekara (dermatovenerologija, klinike i odjeljenja za infektivne bolesti, akušerstvo i ginekologiju, urologiju, odjeljenja hitne pomoći i drugo).
U uputstvu se navodi da je, ako se sumnja na majmunske boginje, potrebno obaviti klinički pregled pacijenta uz primjenu propisanih mjera zaštite, zatim prikupiti informacije od pacijenta o mogućim izvorima infekcije i prisustvu slične bolesti u zajednici, kao i bliskim kontaktima.
Takođe, potrebno je informisati teritorijalno nadležni institut/zavod za javno zdravlje i u konsultaciji sa epidemiologom organizovati transport i izolaciju lica do najbližeg infektivnog odjeljenja ili bolnice, kao i bezbjedno uzimati i slati uzorke za laboratorijski pregled na majmunske boginje prema uputstvu Instituta za virusologiju, vakcine i serume “Torlak”.
Svaki pacijent sa sumnjom na majmunske boginje potrebno je da bude izolovan tokom infektivnog perioda, odnosno tokom prodromalnog i osipnog stadijuma bolesti.
Zdravstveni radnici koji njeguju i liječe slučaj sumnje, vjerovatni ili potvrđeni slučaj majmunskih boginja primjenjuju standardne mjere zaštite i mjere zaštite od infekcija koje se prenose kontaktom.
Preporučuje se brza izolacija slučajeva sumnje ili potvrđenih slučajeva u prostoriji sa adekvatnom ventilacijom, namjenskim kupatilom i kad god je to moguće posebnim osobljem.
Preporučena lična zaštitna oprema uključuje rukavice, ogrtač ili mantil, medicinsku masku i zaštitu za oči, a pacijenti, takođe, treba da nose medicinsku masku kada dolaze u blizak kontakt sa zdravstvenim radnicima ili drugim pacijentima, kad god je to moguće.
Zavoj ili kompresa se mogu koristiti za pokrivanje lezija na koži kako bi se potencijalni kontakt sa lezijama sveo na minimum.
Skidanje i odlaganje LZO potrebno je obaviti prije napuštanja izolacionog prostora/sobe u koju je pacijent primljen, a mjera izolacije se primjenjuje do prestanka simptoma.
