U Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija prekjuče je sa 84 glasova za, 19 protiv i 68 uzdržanih, usvojena Rezolucija o Srebrenici.
Pridružila se gomili od najmanje tridesetak dokumenata koje su donijeli Savjet bezbjednosti (SB) i Generalna skupština (GS) UN, među kojima je i Rezolucija 1244 koju više ne poštuju pojedine svjetske velesile. Šta onda znači Rezolucija o Srebrenici i kolika joj je uopšte snaga?
Rezoluciju 1244 je Savjet bezbjednosti usvojio 1999. godine. I dalje je na snazi, Kosovo nije nezavisna država, KFOR je na KiM, ali je trenutna snaga rezolucije 1244 slaba, jer se pregovori o rješavanju pitanja Kosova dešavaju mimo nje. Periodično je spomenu Beograd i Moskva, ali ne i Evropska unija.
Zoran Milivojević, bivši diplomata, za Blic kaže da postoji značajna razlika između rezolucija koje donese GS i one koju usvoji Savjet bezbjednosti.
– Rezolucije Savjeta bezbjednosti su obavezujuće i na osnovu njih se sprovode mjere. Primjer za to je Kipar, tamo su međunarodne snaga bezbjednosti razdvojile zavađene strane i spriječile eskalaciju sukoba. Snaga rezolucije zavisi i od sile koja stoji iza nje, a Rezolucija 1244 proizvodi dejstvo, Kosovo i dalje nije država – kaže Milivojević.
Dva mehanizma za primjenu
Milivojević kaže da rezolucije GS nisu obavezujuće, ali da postoje dva mehanizma kojima se može izdejstvovati njihovo poštovanje:
Prvi je politička volja onih na koje se odnose i odluka da li će ih primijeniti.
Drugi je politički pritisak. Ako on postoji, kao i širi konsenzus, onda se ona putem sile primjenjuje.
Milivojević kaže da je njihova primjena otvorena jer ne postoje sankcije za nepoštovanje i smatra da je domet Rezolucije o Srebrenici “krajnje ograničen”.
– Njena struktura je politička, a politička priča je davno završena. Njen cilj je da se postavi pitanje da li se dovede u pitanje moralna i politička podobnost, što onda povlači pitanje da li je takav narod podoban za institucije, može li RS da funkcioniše sa narodom koji je genocidan. A to znači da su suprotstavljeni civilizacijskim i demokratskim vrijednostima – kaže Milivojević.
Član 18 Povelje UN propisuje da se “važne odluke” donose dvotrećinskom većinom članica UN koje su prisutne i glasaju. O Rezoluciji o Srebrenici se glasalo prostom većinom članica koje su prisutne i glasaju.
“Može da bude prozivanja”
Na to ukazuje Srećko Đukić, bivši diplomata, i kaže da je snaga juče donijete rezolucije “onolika koliko joj i ako joj vlada Srbije da snage, koliko je bude primjenjivala, a posebno vlada RS”.
– Pojednostavljeno rečeno, nije pod moranje, nego pod moral i politiku. A to znači da može biti i da će biti “prozivanja” ako se ne bude društveno i politički materijalizovala – ističe Đukić.
“Ko će uvesti dan sjećanja?”
U to nije baš siguran Branko Branković, nekadašnji ambasador pri UN. On smatra da je malo vjerovatno da će članice koje je nisu podržale ustanoviti Međunarodni dan sjećanja.
– Nijedna država nije obavezna da to uradi. Ne vjerujem da će iko osim ovih zemalja koje su glasale za usvajanje rezolucije, zbog raznih pritisaka, obilježavati taj dan – rekao je Branković.
Protiv Rezolucije su, između ostalih, bile: Kina, Rusija, Bjelorusija, Kuba, Mađarska, Nikaragva, Nauru, Srbija, Dominikana, Eritreja, Esvatini, Grenada
Uzdržane su, između ostalih, bile: Grčka, Kongo ,Kipar, Etiopija, Gabon, Gana, Gvineja, Haiti, Indija, Meksiko, Namibija
Za su, između ostalih, glasale: Francuska, Njemačka, Hrvatska, Crna Gora, Slovenija
Između ostalih, nisu glasali:Azerbejdžan, Belize, Bolivija, Izrael, Monako, Maroko, Turkmenistan, Kirgistan, Uzbekistan, Venecuela.
Sve o rezoluciji
Sve zemlje bivše Jugoslavije, osim Srbije – Slovenija, Hrvatska, Makedonija, Crna Gora i Bosna i Hercegovine glasale su za rezoluciju.
Dokument, čiji je zvanični naziv, “Međunarodni dan sećanja na genocid u Srebrenici 1995”, napravile su Njemačka i Ruanda.
Rezolucijom se predviđa da 11. jul bude proglašen Međunarodnim danom sjećanja na genocid počinjen nad Bošnjacima u tom području tokom rata na prostoru Bosne i Hercegovine od 1992. do 1995.
