U Njujorku je danas počela sjednica Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija na kojoj će biti predstavljen šestomjesečni izvještaj generalnog sekretara UN Antonija Gutereša o radu UNMIK-a, na kojoj Srbiju predstavlja predsjednik Aleksandar Vučić.
Sjednica je počela sa malim zakašnjenjem u 16.13 po srednjeevropskom vremenu.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić izjavio je danas na sjednici Savjeta bezbjednosti u Njujorku da je Srbija ispunila sve teške obaveze iz Briselskog sporazuma, ali da ni poslije 11 godina formiranje Zajednice srpskih opština nije ni na vidiku.
“Dozvolite mi pre nego što pređem na izveštaj o kome danas govorimo, da vas podsetim da je 19. aprila bilo tačno 11 godina od kada je u Briselu usvojen najvažniji sporazum između Beograda i Prištine na putu ka normalizaciji odnosa. Jedan od potpisnika bila je i Evropska unija i 11 godina kasnije iako su Srbi ispunili sve teške obaveze iz pomenutog sporazuma, ZSO i njeno formiranje nisu ni na vidiku”, rekao je Vučić u svom obraćanju, nakon što je specijalna predstavnica generalnog sekretara UN i šefica UNMIK-a Karoline Zijade predstavila izvještaj.
Kako je rekao, 11 godina slučajne ili namjerne nesposobnosti Evropske unije da kao garant tog sporazuma stvari pomeri sa mrtve tačke.
“Naravno, to je rezultiralo onim što danas možemo da nazovemo kontinuiranim pravnim nasiljem i fizičkim maltretiranjem srpskog stanovništva na Kosovo i Metohiji”, istakao je Vučić.
Zijade: Primjena sporazuma nikada nije bila hitnija, važno da se ZSO formira
Specijalna predstavnica generalnog sekretara UN i šefica UNMIK-a Karoline Zijade izjavila je danas da primjena sporazuma Beograda i Prištine dogovorenih u Briselu nikad nije bilo hitnije pitanje, koje može da pomogne da se spreče nove krize i zaustave nizovi kriza.
Ona je na početku sjednice Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija na kojoj se predstavlja šestomjesečni izveštaj UN o KiM rekla da je to od najvećeg značaja za obje strane i da one moraju da budu posvećene tome.
Zijade je istovremeno izrazila zabrinutost zbog sporne uredbe takozvane CBK o dinaru, i izrazila nadu da bi rješenje moglo da se postigne zbog čega je apelovala na obe strane da to učine.
Kao još jednu važnu stvar ona je istakla preduzimanje koraka ka uspostavljanju ZSO.
“Kakav god da je konačni oblik on obuhvata elemente održivih finasijskih garancija za lokalne Srbe, ali i za obrazovanje i zdravstvo. To je važan korak ka izgradnji povjerenja”, rekla je Zijade.
Zijade je dodala da je tokom prethodnog perioda održala političke konsultacije sa političkim predstavnicima, vjerskim poglavarima, predstavnicima civilnog društva, kao i da je tokom njih glavno nezadovoljstvo nivoom postignutim kroz dijalog i efekat toga na bezbjednosnu situaciju.
“Nivo nepovjerenja je visok, proteklih mjeseci pojačane su tenzije. U proteklih nekoliko mjeseci usmjereni su napori da se riješi pitanje legitimiteta gradonačelnika u četiri opštine na sjeveru naseljene Srbima. Srbi iz te četiri opštine saqkupili su dovoljan broj potpisa, preko 20 odsto da bi započeli opoziv gradonačelnika izabranih sa manje od četiri odsto glasača. Dosta se razgovaralo o procesu sa ciljem da smanji tenzije nastalih na izborima”, rekla je ona.
Prema njenim riječima, proces opoziva gradonačelnika, održan u nedjelju protekao je bez incidenata ali je samo 253 od više od 46.000 iskoristilo svoje pravo, što čini da se krhka bezbjednosna situacija produži.
Dodala je i da će nastaviti da podržava dijalog pod posredstvom EU.
“Tokom protekle god došlo je do mnogih koraka unazad na izgradnji poverenja. Brojna dešavanja su napravila poteškoće i povećala nepoverenje. Česta upotreba zapaljive retorike u oba smjera iziskuje punu pažnju, kao i odgovornu akciju”, rekla je ona.
Kako je rekla međunarodne institucije nastavljaju da rade na dijalogu i naglasila da brojni postignuti sporazumi omogućavaju jasnu mapu puta ka rješavanju otvorenih pitanja.
Gutereš je u redovnom izvještaju, koji se odnosi na period od 19. septembra 2023. do 15. marta 2024. godine, naveo da su, uprkos izvjesnom napretku u implementaciji sporazuma postignutih uz posredovanje EU, tenzije između Beograda i Prištine povećane, a da je bezbjednosna situacija na sjeveru Kosova ostala krhka.
Ujedno, on je ukazao da nije bilo napretka ka uspostavljanju Zajednice srpskih opština uprkos diplomatskom pritisku i izrazio zabrinutost zbog primene nove regulative o platnom prometu koja je, kako je naveo, uticala na ekonomska i socijalna prava Srba i drugih nevećinskih zajednica.
On je pozvao na hitan razgovor o otvorenim pitanjima u okviru dijaloga uz posredovanje EU, kako bi se osigurala prava svih pogođenih zajednica i najugroženije grupe bile zaštićene.
Gutereš je najoštrije osudio, kako je naveo, ozbiljan bezbednosni incident 24. septembra u Banjskoj, koji je doveo do tragičnog gubitka života i pozvao na završetak istrage i “privođenje počinilaca pravdi bez odlaganja”.
U oktobru prošle godine održana je poslednja redovna sednica Saveta bezbjednosti UN o radu Unmika, dok je u februaru ove godine na zahtev Srbije, a nakon odluke prištinskih vlasti da zabrane upotrebu dinara, održana vanredna sjednica SB UN.
