Ustav Republike Srpske, koji je uz određene amandmane i danas na snazi, donesen je prije izbijanja tragičnih sukoba i jednostranog bošnjačkog i hrvatskog proglašenja nezavisnosti BiH nakon referenduma, koji je održan 1. marta i na kojem nisu učestvovali Srbi.
Stariji od Ustava BiH
Ustav Republike Srpske je stariji od Ustava BiH, jer je donesen prije rata i, istorijski posmatrano, da nije bilo 28. februara, a prije toga i 9. januara 1992. godine – ne bi bilo ni Dejtonskog mirovnog sporazuma, izjavio je profesor Srđan Perišić.
Povodom 32 godine od donošenja Ustava Republike Srpske, Perišić je ukazao i na to da postoje dva ustava koja potvrđuju ustavnopravnu poziciju Republike Srpske u okviru dejtonske BiH.
– Najviši pravni akti Srpske i BiH jasno govore da Republika ima određenu političku i pravnu samostalnost i svoju teritorijalnost, odnosno da je država u okviru BiH – poručio je Perišić.
Podsjetio je da su od potpisivanja Dejtonskog sporazuma uvijek vršeni udari na zagarantovanu političku i ustavnu poziciju Republike Srpske.
– BiH je od srednjeg vijeka do osnivanja Srpske uvijek bila u sastavu nekih drugih imperija ili pod okupacijom koje su nekada trajale vijekovima, a nekada decenijama. Srbi nikada od srednjovjekovne srpske države BiH do 9. januara i 28. februara nisu imali svoju državu. Zato je 28. februar značajan – jer su Srbi prvi put u istoriji ustavnopravno definisali svoju poziciju kao naroda u BiH – zaključio je Perišić.
Predsjednik Zakonodavnog odbora Narodne skupštine RS Mladen Ilić smatra da je donošenjem Ustava Republike jasno dato do znanja da Srbi žele živjeti u slobodnoj zemlji u kojoj imaju zagarantovana sva prava.
Svi politički faktori, ali i građani Republike Srpske, naglasio je Ilić, imaju obavezu da čuvaju Ustav.
– Mogu prihvatiti činjenicu da se određene politike ili stavovi nekada razlikuju, ali kada pričamo od 28. februaru i onome što on predstavlja – neophodno je da imao isti stav i jedinstvo – zaključio je Ilić.
Jasna vizija
Zamjenik predsjedavajuće Savjeta ministara Staša Košarac rekao je da je Ustav Srpske najvažniji dokument koji potvrđuje kontinuitet postojanja i funkcionisanja demokratskih institucija i državotvornosti Srpske u okviru BiH.
Podsjetio je da najviši pravni akt Srpske danas puni 32 godine i zajedno sa Deklaracijom o proglašenju Republike Srpske predstavlja najvažniju ustavnopravnu osnovu za stvaranje Srpske.
– Usvajanje Ustava Srpske 28. februara 1992. godine jedan je od najvažnijih koraka u očuvanju identiteta i prava srpskog naroda na ovim prostorima. Ovaj krovni akt je prije početka tragičnih sukoba postavio temelje državnosti Srpske, nakon čega su prije i tokom rata stvarane funkcionalne institucije Srpske – naveo je Košarac.
Gradonačelnik Istočnog Sarajeva Ljubiša Ćosić rekao je da je rukovodstvo Republike Srpske, koje je je prije 32 formiralo Republiku i donijelo Ustav, imalo jasnu viziju pozicioniranja srpskog naroda unutar BiH.
– Ustavom Republike Srpske, koji je donesen 28. februara 1992. godine, stvoren je temelj pravne moći, slobode i sigurnosti za sve građane koji žive u Srpskoj. Protekle 32 godine su dovoljna distanca da se može govoriti o značaju tog dokumenta i postupcima tadašnjeg rukovodstva – kazao je Ćosić.
Naglasio je da je jasno da su ljudi koji su tada formirali Srpsku Republiku BiH znali šta rade, odnosno da nakon proglašenja Republike moraju da donesu njen najviši zakonodavni akt.
– Republika se danas i kreće u okviru koji je uspostavljen Ustavom. To govori o intelektualnom kapacitetu ljudi koji su tada stvarali Srpsku. Oni to nisu radili nasumično za kraći period. Može se danas vidjeti da su imali jasnu viziju o pozicioniranju srpskog naroda u BiH – zaključio je Ćosić.
Predsjednik Organizacije starješina Vojske Republike Srpske Slobodan Župljanin smatra da je donošenjem prvog Ustava Republike postavljeno najsnažnije pravno uporište za ostanak i opstanak srpskog naroda na ovim prostorima.
– Od sudbonosnog značaja bilo je i proglašenje Republike srpskog naroda u BiH 9. januara 1992. godine – rekao je Župljanin Srni.
Naglasio je da današnja borba srpskog naroda za iste ciljeve mora biti jednako snažna kao i tadašnja.
– I sada borba mora biti na miran i demokratski način i isključivo dogovorom tri konstitutivna naroda i dva entiteta u BiH – zaključio je Župljanin.
Doprinos razvoju
Lider DEMOS-a Nedeljko Čubrilović rekao je da je Ustav Republike Srpske doprinio ukupnom razvoju Republike.
– Taj dokument doprinio je i tome da se Srpska kreće u okviru pravnih normi razvoja ovdašnjeg društva – poručio je Čubrilović i dodao da su ustavni temelji, udareni 1992. godine u Srpskoj, u velikom dijelu očuvani do danas.
