Mađarski parlament odobrio je danas zakon kojim se Švedskoj dozvoljava pridruživanje NATO.
Mađarski parlament odobrio je članstvo Švedske u NATO-u skoro dvije godine nakon što je istorijski neutralna zemlja podnijela zahtev za pridruživanje zapadnom vojnom savezu, čime je okončan višemjesečni zastoj i diplomatske prepirke, piše Gardijan.
Glasanje, koje je održano u ponedjeljak u Budimpešti, uslijedilo je nakon sastanka u petak između švedskog premijera Ulfa Kristerssona i njegovog mađarskog kolege Viktora Orbana, na kojem su se složili da ostave po strani svoje razlike – rekavši da su “spremni da umru za svakog drugo”.
Dvije zemlje su takođe potpisale novi vojni sporazum tokom tople, ali čvrsto vođene zajedničke konferencije za štampu u glavnom gradu Mađarske, na kojoj je Švedska obećala da će prodati četiri nova aviona Gripen kako bi dodala 14 koje je Mađarska ranije kupila.
Turska je prošlog meseca odobrila ratifikaciju nordijske zemlje u NATO-u, ostavljajući Mađarsku posljednjom preostalom zemljom koja je to učinila – uprkos uveravanjima Orbana da neće biti konačna članica NATO-a.
Preokret je usledio nakon što je lider vladajuće poslaničke grupe Fides prošle nedelje predložio da se to pitanje pokrene u mađarskom parlamentu u ponedeljak kada je ponovo otvoren posle zimske pauze.
Švedska je podnijela zahtjev za pridruživanje NATO-u u maju 2022, u isto vrijeme kada i Finska, u istorijskom zaokretu u svojoj bezbjednosnoj politici izazvanoj ruskom invazijom na Ukrajinu tog februara. Odlaganja su dovela do frustracije među članovima saveza sa Orbanom, desničarskim nacionalistom koji je uspostavio bliske veze sa Rusijom.
Pošto je parlament odobrio taj potez, odluka će biti poslata privremenom predsedniku Mađarske Laslu Keveru, koji onda ima pet dana da je potpiše i pošalje američkom Stejt departmentu u Vašington. Kada je Finska, koja je u maju 2022. podnela zahtev za pridruživanje NATO-u u isto vreme kada i Švedska, a zvanično se pridružila u julu prošle godine, ovaj proces je trajao tri dana.
Zahtev Švedske za pridruživanje NATO-u je zadržan zbog prigovora Turske i Mađarske.
Prema protokolu NATO-a, američka vlada mora biti obaveštena o ratifikaciji nove zemlje od strane država članica. Generalni sekretar zatim poziva novu zemlju da pristupi sporazumu, koji se zatim šalje američkom Stejt departmentu, koji ih formalno poziva da postanu članice NATO-a, prenosi Telegraf.
Nakon Kristersonove posjete Budimpešti, Orban je pozdravio “novu fazu saradnje između Mađarske i Švedske”.
Na pitanje novinara šta je natjeralo njegovu zemlju da odustane od protivljenja ulasku Švedske u NATO, Orban je rekao: “Biti član NATO-a znači da smo spremni da umremo jedni za druge. Zasniva se na međusobnom poštovanju. Poduzimanje tog procesa odgovarajućim tempom bilo je mudro.”
To je označilo prekretnicu za umjerenu Kristerssonovu koalicionu vladu desnog centra, koju podržavaju ekstremno desničarske Švedske demokrate, koja se bori sa pitanjem NATO-a otkako je preuzela vlast socijaldemokrata Magdalene Andersson 2022.
Kristersson je u petak rekao: “Mi poštujemo međusobne razlike i ponekad postižemo dobre kompromise. Sada takođe ulazimo u zajedničku saradnju NATO-a upravo sa stavom da smo spremni da se borimo jedni za druge u opasnom vremenu”.
