EU kao najveće jedinstveno tržište na svijetu i subjekt koji praktično određuje svjetske standarde kada su u pitanju regulative i tržišna pravila, ima značajan uticaj i u spoljnoj politici.
Kako je navedeno na stranici Evropske službe za spoljne poslove, spoljna politika EU temeljena je na četiri stuba: očuvanje mira u svijetu, jačanje međunarodne bezbjednosti, promocija međunarodne saradnje i razvoj i konsolidacija demokratije, vladavine prava i poštovanja ljudskih prava i temeljnih sloboda.
Šef evropske politike u ovom mandatu Evropske komisije je Žozef Borel, visoki predstavnik EU za spoljnu politiku i bezbjednost, što je pozicija koja se u određenoj mjeri može prevesti kao ministar spoljnih poslova.
U ovom trenutku, jedan od najvećih prioriteta spoljne evropske politike su rat u Ukrajini i rat između Izraela i Hamasa.
Što se tiče Pojasa Gaze, Borel je proteklih mjeseci kroz javne nastupe i tekstove koje je napisao jasno formulisao stav EU.
EU je osudila teroristički napad Hamasa na Izrael 6. oktobra, u kojem je život izgubilo više od 1.300 ljudi, mahom civila.
Ali isto tako, EU je izrazila ozbiljnu zabrinutost zbog prekomjerne upotrebu sile Izraelskih oružanih snaga (IDF) tokom njihove akcije u Pojasu Gaze, u kojoj je do sada život izgubilo gotovo 30.000 Palestinaca, među kojima je mnogo civila koji nemaju nikakvu vezu sa Hamasom.
U kolumni koju je nedavno napisao, pozvao je na zaustavljanje ubijanja palestinskih civila u Gazi, kao i na uništenje Hamasa kao organizacije. Međutim, on je upozorio da Hamas predstavlja ideju, a da je ideje nemoguće “ubiti”.
“Jedini način da se ubije loša ideja je predložiti bolju, dati horizont palestinskom narodu, njegovom dostojanstvu, njegovoj slobodi, njegovoj sigurnosti, što mora ići ruku pod ruku sa sigurnošću Izraela”, rekao je Borel, izrazivši stav EU da Palestinci treba da dobiju svoju državu.
Borel je juče posjetio Kijev, kako bi izrazio podršku EU Ukrajini, nakon što je Evropski savjet podržao paket podrške Ukrajini vrijedan 50 milijardi evra. Nakon dolaska u Kijev, Borel je rekao da je došao da iskaže bezuslovnu pomoć EU i u vojnom i u finansijskom pogledu, kao i da pomogne u reformama Ukrajine ka njenom evropskom putu.
Nakon početka proširene faze rata u Ukrajini u februaru 2022. godine, EU je značajno promijenila svoje spoljnopolitičke prioritete, što je dovelo do oživljavanja procesa pridruživanja zemalja zapadnog Balkana EU.
Na tom putu BiH značajno zaostaje nakon sporog ispunjavanja 14 ključnih prioriteta EU, ali i nakon što je Republika Srpska donijela zakon kojim se značajno ograničava pravo na slobodu izražavanja vraćanjem inkriminsanja klevete u Krivični zakonik.
Na evropskoj agendi parlamenta BiH ostalo je još nekoliko važnih zakona, poput Zakona o sprečavanju pranja novca i izmjena Zakona o viskom sudskom i tužilačkom savjetu BiH.
Da bi ponovo moglo doći do zastoja, ukazuje upozorenje koje je juče na X-u iznio Johan Zatler, šef Kancelarije EU u BiH.
“Imao sam sastanke s liderima oba doma parlamenta BiH. Potrebna nam je veća svijest o hitnosti kada je riječ o reformskim zakonima, uoči predstojećeg martovskog samita”, napisao je Zatler.
Napomene radi, EU je uslovno odobrila početak pregovora sa BiH, ako do marta bude postignut dogovor u BiH o reformama.
Evropski lideri upozorili su da će, ako do tada ne dođe do napretka, BiH biti u opasnost da zaostaje na evropskom putu, jer su u junu evropski izbori, pa će novu komisiju biti moguće očekivati na jesen.
