Na sedam žarišta u banjalučkoj Poslovnoj zoni “Incel” utvrđeno je da piralena ima više nego što je dozvoljeno, a za čišćenje zagađenog zemljišta potrebno je 15 mjeseci pod uslovom da radovi na svim lokacijama počnu u isto vrijeme.
Navedeno je to u najnovijoj analizi koju je uradila češka kompanija “Dekonta”, a u čije je rezultate “Glas Srpske” imao uvid.
Detaljno terensko istraživanje “Incela” rađeno je u julu i septembru ove godine na ukupno 595 uzetih uzoraka tla i građevinskog otpada.
Češki eksperti su utvrdili da najviše piralena treba da bude uklonjeno sa područja bivše elektrane, odnosno iz kruga “Lukić investa”, i to 4.281 metar kubni zemlje.
U toj firmi je na jednom mjestu pronađeno čak 2.800 mg/kg piralena iako je zakonski dozvoljena količina tek jedan miligram. Zatim slijedi zemljište “Univerzuma AD”, gdje je maksimalno utvrđeno 113 mg/kg piralena, a potom i firma “Celeks”, gdje je pronađeno 72,8 mg/kg piralena na jednom mjestu.
“Ukupna količina kontaminiranog zemljišta na području “Incela” koji je potrebno iskopati je 4.890 metara kubnih zemlje. Očekivano je da sav taj proces traje 15 mjeseci pod uslovom da remedijacija svih žarišta bude rađena u isto vrijeme”, navedeno je u analizi.
Prema procjeni čeških eksperata, za uklanjanje i čišćenje zagađenog zemljišta u “Incelu” potrebno je oko 8,4 miliona evra.
“Najviše će koštati da se odveze i uništi zemlja, i to oko šest miliona evra, dok su troškovi administracije i upravljanja oko 200.000 evra”, navedeno je, između ostalog, u ovoj analizi.
U Ministarstvu za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS rekli su “Glasu Srpske” da je projekat remedijacije i rekultivacije zemljišta završni i posljednji dokument prije početka sanacije “Incela”.
“Izradi projekta prethodila je preliminarna procjena rizika po životnu sredinu i zdravlje ljudi. Nacrt dokumenta dostavljen je predstavnicima radne grupe, nakon čega će uslijediti finalizacija dokumenta”, rekli su u ovom ministarstvu.
U “Incelu” je 9. marta 2019. godine izbio požar, kada je planulo otrovno ulje piralen. Od tada su krenule serije inspekcijskih kontrola, a u cijeli slučaj uključila se i policija, kao i Okružno tužilaštvo u Banjaluci.
Na pojedinim lokacijama u krugu nekadašnjeg industrijskog giganta utvrđeno je da kancerogenog ulja piralen ima čak 3.000 puta više nego što je dozvoljeno, pokazale su analize zemljišta sa tog područja.
Osim piralena, u “Incelu” je tada otkriveno i visoko prisustvo teških metala. U cijelu priču uključili su se tada i međunarodni stručnjaci.
Zdravstveni rizik
U okviru projekta remedijacije i rekultivacije zemljišta na području “Incela” urađena je i detaljna procjena zdravstvenog rizika.
Posjetioci “Incela” nisu, kako je navedeno, u momentalnom riziku.
“Za buduće zaposlene na žarištima u firmama gdje je pronađeno najviše piralena evidentiran je neprihvatljiv kancerogeni rizik”, stoji u izvještaju.
